1. Mở Bài
- Khái quát về đề tài người nông dân trong văn học trước cách mạng tháng Tám năm 1945.
- Giới thiệu khái quát về hai đoạn trích "Lão Hạc" và "Tức nước vỡ bờ".
- Nêu vấn đề: Cách xây dựng hình tượng người nông dân trong hai đoạn trích.
2. Thân Bài
- Cả hai tác giả đều tập trung làm bật nổi số phận, cuộc đời với hoàn cảnh éo le, khó khăn của người nông dân trước cách mạng tháng Tám.
- Lão Hạc:
+ Sống trong sự cơ cực, nghèo đói, vất vả với biết bao nhọc nhằn, lo toan với cuộc sống mưu sinh.
+ Vợ lão chết sớm, lão gà trống nuôi con một mình
+ Con trai lão vì phẫn chí không có tiền cưới vợ đã bỏ đi đồn điền cao su, để lại mình lão với cậu Vàng và những tháng ngày tuổi già ốm đau, nghèo đói.
+ Khi cái cơ cực đã tới đường cùng, lão không còn cách nào để cố gắng được nữa, lão đành bán cậu Vàng rồi lại day dứt, tự trách mình và cuối cùng tự kết liễu đời mình bằng bả chó.
- Chị Dậu:
+ Người nông dân nghèo, có người chồng đau ốm nên mọi gánh nặng, lo toan trong căn nhà đã dồn lên đôi vai của chị.
+ Vì gánh nặng sưu thuế vô lí mà chị đã phải bán hết mọi thứ trong nhà - khoai, sắn, đàn chó và thậm chí, chị phải bán luôn đứa con gái của mình để lấy tiền đóng thuế.
- Cả hai nhà văn đều thể hiện chân thực và rõ nét những phẩm chất tốt đẹp, đáng trân trọng của người nông dân.
+ Lão Hạc:
- Lão Hạc là một người cha hết mực yêu thương con
- Một con người giàu lòng tự trọng.
+ Chị Dậu:
- Chị Dậu là một người vợ, người mẹ hết lòng yêu thương chồng con.
- Một người phụ nữ biết cương, biết nhu và có tinh thần phản kháng.
- Tuy nhiên, khi xây dựng nhân vật lão Hạc và nhân vật chị Dậu, hai tác giả đã sử dụng những nghệ thuật xây dựng nhân vật khác nhau.
+ Lão Hạc: Nhà văn Nam Cao đi sâu tái hiện, miêu tả những dòng tình cảm, biến thái tinh vi trong cảm xúc của lão Hạc với hàng hoạt các chi tiết, câu văn đầy cảm xúc.
+ Chị Dậu: nhà văn Ngô Tất Tố đã tập trung việc miêu tả ngôn ngữ và hành động của nhân vật
3. Kết Bài
Khái quát về hình tượng người nông dân trong hai đoạn trích "Lão Hạc", "Tức nước vỡ bờ" và nêu cảm nghĩ của bản thân.
