1.Dế Mèn ân hận về tội lỗi của mình, thấm thìa bài học đường đời đầu tiên: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào thân.

1.  cái chết đầy thương tâm của Dế Choắt thì Dế Mèn đã ân hận và rút ra bài học đầu tiên đầy ý nghĩa cho mình đó là không nên hung hăng, bậy bạ, nghịch ranh, ích kỉ để mang tai vạ đến cho người khác và cho chính bản thân mình. 

2. 2.Nghệ thuật : Nghệ thuật miêu tả loài vật của Tô Hoài rẩ sinh động , cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên , hấp dẫn , ngôn ngữ chính xác , giàu tính tạo hình .

Câu 1. Bài học đầu tiên mà Dế Mèn rút ra qua câu chuyện với Dế Choắt là: Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn cũng mang vạ vào mình… Nhà văn đã mượn lời của Dế Choắt trước khi chết để nhắc nhở các bạn đọc nhỏ tuổi không nên kiêu căng, tự mãn. 

Ý nghĩa :

Bài học về tật xấu của con người hay mắc phải là thói kiêu căng, chưa biết yêu thương người khác. Câu chuyện của Dế Mèn cũng nhắc nhở mỗi chúng ta hãy biết sống đoàn kết, nhân ái, chan hòa, quan tâm, giúp đỡ với mọi người xung quanh. Bởi lẽ "kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm đạp lên người khác để sống mà kẻ mạnh chính là người biết nàng kế khác trên đôi vai của chính mình

Câu 2. 

Thông qua nghệ thuật nhân hóa, so sánh, Tô Hoài đã gán cho Dế Mèn một tính cách, một cá tính riêng. Dế Mèn trở thành một chàng dế cường tráng và tự nhìn nhận mình nổi trội hơn tất cả mọi người. Chính bởi hình tượng Dế Mèn mà Tô Hoài đã xây dựng được câu chuyện đồng thoại về loài vật dành cho lứa tuổi thiếu nhi, nhẹ nhàng gửi gắm vào đó những thông điệp và bài học cho trẻ em.