1) Từ tuyên bố chiếm hữu quần đảo Hoàng Sa của vua Gia Long năm 1816, hoạt động thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa được tiến hành liên tục và triệt để dưới triều Minh Mạng (1820 - 1841).
Năm 1833, vua Minh Mạng phái người ra Hoàng Sa dựng miếu, lập bia và trồng cây (Đại Nam thực lục chính biên, đệ nhị kỷ, quyển 104, tờ 18b-19a).
Năm 1834, vua Minh Mạng sai giám thành vệ đội trưởng Trương Phúc Sĩ cùng hơn 20 thủy quân đi ra Hoàng Sa vẽ bản đồ (Đại Nam thực lục chính biên, đệ nhị kỷ, quyển 122, tờ 23a).
2)
Vào đầu thế kỷ XIX, dưới thời nhà Nguyễn, do những thay đổi của tình hình thế giới và trong nước, do đặc điểm về giao thông ở các cảng, triều Nguyễn đã chọn Đà Nẵng làm cửa ngõ duy nhất đón tiếp thế giới bên ngoài để trao đổi buôn bán, vì thế Đà Nẵng đã thực sự thay thế Hội An.
Tháng 10 năm Ất Mùi (1835), theo sách Quốc triều Chính biên toát yếu (Quốc sử quán triều Nguyễn, NXB Thuận Hóa, 1998), vua Minh Mạng hạ lệnh cho các quan trấn thủ của các cửa biển với lời lẽ hết sức cương quyết: “Lệ tàu phương Tây đậu ở cửa Đà Nẵng, còn các cửa biển khác không được tới buôn bán. Phép nước rất nghiêm không được làm trái, phải trở ra biển lập tức, không được vào cửa”.
Nhờ những thuận lợi về vị trí (gần kinh đô), giao thông (cảng nước sâu, thuận lợi cho tàu lớn ra vào), kèm theo chủ trương của triều đình (chỉ chọn cửa Đà Nẵng, thực hiện chính sách mở cửa giao thương có kiểm soát) nên Đà Nẵng đã sớm trở thành trung tâm kinh tế thương mại quan trọng của nước ta.
Để đẩy mạnh phát triển thương mại tại Đà Nẵng, nhà Nguyễn đã cho triển khai nhiều chủ trương: (1) Đưa ra nhiều chính sách khuyến khích người dân sản xuất các loại hàng hóa có lợi thế xuất khẩu của nước ta như hồ tiêu, quế, tơ lụa, vải vóc, đường mía…
(2) Tổ chức thu mua theo giá thị trường nhằm đảm bảo đầy đủ nguồn hàng cho nhu cầu của các thuyền buôn nước ngoài và chống sự độc quyền của thương nhân Hoa kiều, lợi dụng việc thiếu hàng mỗi khi có nhiều tàu đến để ép giá nông dân, người sản xuất và nâng giá đối với thương nhân nước ngoài.
(3) Tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho thương nhân nước ngoài, như được thanh toán tiền hàng theo yêu cầu, được đổi hàng lấy hàng, được miễn thuế xuất khẩu…
(4) Có mạng lưới thu mua hàng từ các nơi. Khi sông Cổ Cò bị lấp, hàng từ Hội An vận chuyển ra Đà Nẵng gặp khó khăn, vua Minh Mạng đã cho đào sông Vĩnh Điện để hàng hóa từ vùng nguyên liệu ở phía tây hay các vùng sản xuất như Đại Lộc, Duy Xuyên, Quế Sơn, Điện Bàn... có thể theo sông Vĩnh Điện chở trực tiếp ra Đà Nẵng.
