Bước 1: Tìm hiểu đề:
Xác định 3 yêu cầu:
Yêu cầu về nội dung: Nắm được yêu cầu của đề bài nói về hiện tượng gì, vấn đề cần bàn luận như thế nào (tốt, xấu, tích cực hay tiêu cực)? Có bao nhiêu ý cần triển khai ở trong bài viết? Mối quan hệ giữa các ý như thế nào?
Yêu cầu về phương pháp: Các thao tác nghị luận chính cần sử dụng (giải thích, chứng minh, bình luận,…)
Yêu cầu về phạm vi dẫn chứng: Trong văn học, trong đời sống thực tiễn (chủ yếu là trong đời sống thực tiễn).
Bước 2: Lập dàn ý
Mở bài: Giới thiệu hiện tượng, sự việc trong đời sống cần nghị luận.
Thân bài:
Khái niệm, bản chất của hiện tượng (giải thích), mô tả hiện tượng đó.
Nêu thực trạng và nguyên nhân (khách quan và chủ quan) của hiện tượng bằng các thao tác phân tích, chứng minh.
Nêu tác dụng, ý nghĩa (hiện tượng tích cực- nêu ý nghĩa, tiêu cực nêu tác hại, hậu quả).
Giải pháp phát huy hay biện pháp khắc phục.
Kết bài:
Bày tỏ ý kiến của bản thân về hiện tượng xã hội vừa nghị luận.
Rút ra bài học, nhận thức hành động cho bản thân.
Bước 3: Tiến hành viết bài
Triển khai bài viết theo hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng đã xây như như ở trên dàn ý. Một bài văn nghị luận thưỡncfg yêu cầu về số lượng chữ nên cần phối hợp thời gian sao cho phù hợp, tránh viết dài dòng, sa vào kể lể, lan man. Trên cơ sở dàn ý, luyện tập cách viết sao cho ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu và có tính thuyết phục cao.
Bước 4: Đọc, sửa chữa và hoàn chỉnh bài đã viết.