Trước đây, sách Ngữ văn lớp 7 có được chia làm ba cuốn là Văn học 7, Tiếng Việt 7 và Tập làm văn 7. Giờ đây, ba phần môn đã được góp lại trong một cuốn với tên gọi là Ngữ văn và được chia thành hai tập. Với tên gọi mới, cuốn sách đã thể hiện phương pháp tích hợp rất tiên bộ trong việc dạy và học. Trong chương trình học, ba phần Văn bản văn học - tiếng Việt - tập làm văn luôn có sự liên hệ, gắn bó với nhau: văn bản dùng làm ngữ liệu cho tiếng Việt, tập làm văn; Tiếng Việt, Tập làm văn dùng làm tư liệu đọc hiểu, cảm thụ văn bản văn học...
Văn bản văn học có những bài thật hay, chúng bồi đắp cho ta những tình cảm đẹp đẽ, gắn bó với gia đình, người thân, quê hương, đất. nước. Chẳng hạn như:
Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
Lời thơ giản dị nhưng chứa chan tình nghĩa, gần gũi với mọi người. Sách còn ngược dòng thời gian giúp người đọc cảm nhận được số phận người dân trong xã hội phong kiến, đặc biệt là người phụ nữ. Qua bài "Chinh phụ ngâm khúc" ta hiểu được nỗi lòng của người vợ, ước mong đôi lứa và chán ghét chiến tranh. Qua bài thơ "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương ta cảm được thân phận của người phụ nữ lẻ mọn phụ thuộc vào gia đình và cả xã hội nhưng vẫn giữ được những tốt đẹp trung trinh cao quý:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non...
Từ đó, ta biết thông cảm với người phụ nữ hơn. Sách cũng hướng đến những vấn đề thời sự trong xã hội hiện đại. Đó là vấn đề học tập của học sinh trong văn bản “Cổng trường mở ra” của Lí Lan. Đó là vấn đề quyền trẻ em, tình cảm gia đình trong "Cuộc chia tay của những con búp bê" của Khánh Hoài.
Đọc cuốn sách này, ta còn có rất nhiều kinh nghiệm bổ ích qua việc học hỏi những kinh nghiệm của dân gian: kinh nghiệm về thời tiết, về lao động sản xuất, về con người xã hội:
"Nhiều sao thì nắng, vắng sao thì mưa"
"Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền"
"Người ta là hoa đất"
Đặc biệt, cuốn sách cũng chú trọng cung cấp cho người học cách thức tạo lập những văn bản hành chính để đáp ứng nhu cầu khi có những sự việc cần giải quyết như đề nghị nhà trường cấp đồ dùng mới, đơn xin nghỉ học., Đó là những điều bổ ích thực tế và quan trọng hơn cả là chúng giúp ý thức của chúng ta được nâng cao hơn, từ đó làm được những việc có ích, có nghĩa nên có biết bao điều bổ ích mà ta chưa thể nói hết về hai cuốn sách đặc biệt này. Hai cuốn sách Ngữ văn vừa cho ta hiểu biết, dạy ta kĩ năng, vừa bồi dưỡng cho ta những tình cảm đúng đắn, tốt đẹp... Và để cảm nhận hết những điều to lớn này, không gì hơn là phải học tập chăm chỉ, cần cù đối với từng bài học.
