A, MB
- giới thiệu tác giả Huy Cận: là một nhà thơ lớn trong nền thơ mới Việt Nam sau Cách mạng. Trước CM, thơ ông chủ yếu là những tác phẩm thơ buồn, sâu lắng suy ngẫm về cuộc đời nhân thế. Sau cách mạng, thơ ông tươi vui và tràn ngập hào khí xây dựng đất nước hơn.
- giới thiệu bài thơ Tràng Giang: hoàn cảnh ra đời, khái quát nội dung.
Bài thơ được in trong tập“Lửa thiêng" vào mùa thu năm 1939 khi tác giả đứng trước sông Hồng mênh mông sóng nước
- Trong đó, hai khổ thơ 2 và 3 chính là 2 khổ thơ thể hiện được tầm vóc bé nhỏ của con người trước thiên nhiên và những tâm tư mang đậm tính triết lý của nhà thơ.
B, TB:
1, Phân tích khổ 2:
Khô thơ thứ 2 đã gợi ra khung cảnh thiên nhiên đìu hiu, vắng vẻ:
- Hình ảnh của cồn cát nhỏ bé, lơ thơ, vắng vẻ, lại thêm ngọn gió đìu hiu, càng thêm vắng vẻ buồn bã hơn bao giờ hết. Không gian hiu quạnh, đượm buồn. Thi thoảng, tác giả nghe được những tiếng làng xa vãn chợ chiều. Cảnh chợ chiều vẫn luôn gây ấn tượng bằng sự buồn thương, vắng vẻ vì sự tấp nập tan biến đi.
- Hình ảnh thơ sáng tạo"Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót". Người đọc cảm tưởng được không gian dường như đang mở rộng ra thêm về cả 4 chiều: cao, dài, sâu, rộng; thiên nhiên toàn cảnh như đang chuyển động mở rộng ra thêm và có sự chia lìa giữa đất và trời. Những tia nắng chiếu xuống và bầu trời xanh dường như càng cao hơn, phản chiếu xuống lòng sông phẳng lặng và tạo được cảm giác "sâu chót vót" cho nhà thơ. Cách kết hợp giữa "sâu" và "chót vót" vô cùng độc lạ và gợi được sự liên tưởng đa chiều nằm trên cùng một trục không gian: xuống và lên, sâu và cao. "Sâu chót vót" vừa diễn tả được độ sâu thăm thẳm của dòng sông, lại vừa gợi ra được bầu trời cao chót vót. Hai chiều sâu và cao ấy đã tạo ra một không gian nhiều chiều, trải rộng và mở mãi ra về phía vô cùng, vô tận.
- Tuy nhiên, câu thơ cuối có sự tương phản giữa hình ảnh "sông dài, biển rộng" và "bến cô liêu". Dường như đứng trước thiên nhiên rộng lớn, con người chỉ có 1 mình, tạo nên sự buồn lặng của tâm trạng nhà thơ.
2. Phân tích khổ 3:
- Khổ 3: đã gợi ra hình ảnh của một kiếp người nhỏ bé giữa dòng đời chênh vênh, tấp nập
+ Hình ảnh "bèo dạt": số phận, cuộc đời lênh đênh, vô định
+ Mênh mông, không một chuyến đò ngang, không cầu, lặng lẽ..tiếp: là những chi tiết gợi ra sự mênh mông đến rợn ngợp cũng như sự thiếu hơi ấm của sự kết nối giữa người với người
+ Hình ảnh "không cầu": cho thấy sự hoang vắng, không có sự liên kết giữa bờ bên này và bờ bên kia sông, không có sự liên lạc và hơi thở của con người. Từ đó, hình ảnh thiên nhiên càng trở nên hoang vắng đến tột cùng.
+ Hình ảnh "bờ xanh tiếp bãi vàng": là hình ảnh của thiên nhiên trải dài rợn ngợp không có điểm dừng.
Từ "lặng lẽ"được dùng vô cùng tinh tế, cho thấy sự đượm buồn trong bức tranh thiên nhiên mà tác giả gợi ra.
C, KB
Tổng kết lại những gì đã trình bày:
"Tràng giang" là một bức tranh thiên nhiên đẹp nhưng buồn vì mang tâm sự con người, đồng thời thể hiện được tình yêu quê hương, đất nước của nhà thơ. Đồng thời, ở bài thơ, ta còn thấy được hồn thơ đượm buồn của Huy Cận, cũng như sự hòa quyện giữa sắc màu cổ điển và hiện đại trong văn phong của nhà thơ.