a, Tìm hiểu đề và tìm ý
Đề yêu cầu gì?
Thao tác này nhằm xác định yêu cầu chính của đề bài.
Chúng ta cần phải chứng minh điều gì?
Việc này nhằm mục đích xác định cụ thể vấn đề cần chứng minh. Điều càn chứng minh có thể được đưa ra dưới dạng luận điểm cho sẵn hoặc dưới một câu văn, câu thơ, câu nói, hình ảnh,… Đối với những đề mà vấn đề yêu cầu chứng minh đưa ra gián tiếp, ta phải xác định được một cách cụ thể, chính xác vân đề qua hình ảnh, cách biểu đạt.
Luận điểm của bài?
Lập luận chứng minh theo cách nào?
Tùy theo từng luận điểm cụ thể mà lựa chọn cách lập luận theo các hướng”
Dùng lí lẽ và phân tích lí lẽ
Dùng lí lẽ và dẫn chứng
Kết hợp cả hai b, Lập dàn bài
Dàn bài văn nghị luận gồm 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. Xác định nội dung của từng phần, mối quan hệ của các phần, trình tự triển khai các luận cứ trong từng phần, cách đưa dẫn chứng cho mỗi luận điểm, lí lẽ,…
Mở bài: Nêu ý nghĩa vấn đề cần chứng minh, khái quát ý kiến của mình về vấn đề đó. Thân bài:
Triển khai luận điểm chính bằng các luận điểm nhỏ.
Dùng những lĩ lẽ nào để chứng minh?
Lựa chọn các dẫn chứng để thuyết phục cho lý lẽ
Cân nhắc việc sắp xếp các luận cứ (lí lẽ và dẫn chứng) sao cho thuyết phục. Kết bài: Khẳng định tính đúng đắn của điều đã chứng minh, Mở rộng vấn đề.
c, Viết bài
Thường sẽ có các cách viết mở bài như sau: Đi thẳng vào vấn đề cần chứng minh
Đi từ cái chung, dẫn dắt đến cái cần chứng minh.
Từ thực tiễn dẫn đến các vấn đề cần chứng minh.