Cuộc đời tác giả.
- Hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
- Thể thơ: lục bát, tự do, thơ 5 chữ…
- Hình ảnh thơ: Ví dụ như hình ảnh người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp - Mĩ trong Đồng chí hay Bài thơ về tiểu đội xe không kính, hình ảnh người bà trong “Bếp lửa”...
- Chi tiết thơ:
- Giọng điệu: gồm có giọng hào hùng, nhẹ nhàng, xót thương, bi lụy, triết lý…
- Vần (nhịp) thơ.
- Ngôn ngữ thơ: Gồm có ngôn ngữ bình dân, ngôn ngữ bác học…
- Bố cục: Đây là phần quan trọng nhất để các em tìm ý cho bài cảm nhận của mình (Có thể chia theo khổ, chia theo đoạn, câu…).
=> Tất cả các đặc điểm trên ở tác phẩm nào cũng có những mức độ đậm nhạt của các đặc điểm này trong mỗi tác phẩm là khác nhau. Thêm vào đó, các em cần chú ý dựa vào đề bài yêu cầu gì để lựa chọn các đặc điểm trên cho phù hợp theo sở trường và khả năng của mình.
II. Kiến thức cần có trước khi làm bài
1. Kiến thức về tác giả:
- Tên, bút danh, năm sinh, năm mất, gia đình…
- Xã hội mà tác giả sống và sáng tác…
- Khuynh hướng sáng tác, chủ đề sáng tác.
- Các tác phẩm tiêu biểu.
2. Kiến thức về tác phẩm:
- Thuộc thơ (nếu đề bắt chép thuộc bài, đoạn, câu sau đó cảm nhận, phân tích…).
- Hoàn cảnh sáng tác
- Nội dung chính của tác phẩm
- Nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm
- Một số tác giả, tác phẩm cùng chủ đề để so sánh đối chiếu (nếu có)
III. Các bước phân tích một bài thơ, đoạn thơ, câu thơ
Bước 1: Tìm hiểu đề (xác định yêu cầu của đề bài)
Bước 2: Lập dàn ý
Bước 3: Phân tích câu thơ, khổ thơ, bài thơ
IV. Một số cách thức phân tích đoạn thơ, bài thơ
1. Phân tích từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, giọng điệu, nhịp điệu trong từng câu thơ, khổ thơ
2. Liên tưởng, so sánh những câu thơ cần phân tích với một số câu thơ có nội dung tương đồng hoặc tương phản
