Em tham khảo câu trả lời sau nhé:

Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Dẫn dắt vấn đề

Thân bài:

Cảm nghĩ về câu thứ nhất: “Nam quốc sơn hà Nam đế cư”

- Nam đế: hoàng đế nước Nam – ngang hàng với hoàng đế các nước phương Bắc, qua đó thể hiện lòng tự hào dân tộc.

- Tác giả khẳng định người Nam phải ở nước Nam.

- Vua Nam thì phải ở nước Nam.

- Đã phân định rõ ràng vêc chủ quyền và lãnh thổ.

Cảm nghĩ về câu thứ hai: “Tiệt nhiên định phận tại thiên thư”

- Thiên thư: sách trời - Giới phận lãnh thổ của người Nam được quy định ở sách trời, điều này trở thành chân lý không thể chối cãi và không bất cứ ai có thể thay đổi được điều đó (với người Việt và người Trung tôn thờ thế giới tâm linh, thì trời chính là chân lý).

- Tác giả khẳng định rằng chủ quyền này đã được định rõ ở sách trời.

- Tác giả được thể hiện được chân lí sống, chân lí lẻ thường tình.

- Sự xâm lược của các nước khác là sai lầm.

⇒ Khẳng định niềm tin, ý chí về chủ quyền dân tộc, tinh thần tự lập, tự chủ, tự cường của dân tộc.

Cảm nghĩ về câu thứ ba: “Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm”

- Kết cấu câu hỏi nhằm mục đích khẳng định nền độc lập dân tộc, khẳng định niềm tin chiến thắng của dân tộc ta.

- Tác giả chỉ rõ, những kẻ xâm lược là trái đạo trời, đạo làm người - “nghịch lỗ”.

- Thể hiện sự căm thù giặc sâu sắc của tác giả.

Câu cuối cùng: “Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”

- Tác giả cảnh cáo rằng làm trái sách trời sẽ bị quả báo.

- Khẳng định lại một lần nữa chủ quyền của mình.

=> Cảnh cáo bọn giặc dã tất sẽ thất bại không chỉ vì trái đạo trời mà còn vì dân tộc ta sẽ quyết tâm đánh đuổi, bảo vệ chủ quyền đất nước đến cùng.

Kết bài:

Nêu cảm nhận chung về bài thơ

Bài viết tham khảo:

"Nam quốc sơn hà" là một trong những áng văn chương kiệt tác của văn học thời Lí - Trần. Nó là tác phẩm kết tinh được hào khí thời đại, cảm xúc của muôn trái tim, vì thế, nó tiêu biểu cho tinh thần độc lập, khí phách anh hùng và khát vọng lớn lao của dân tộc trong buổi đầu xây dựng một quốc gia phong kiến độc lập.

Sông núi nước Nam là một bài thơ chữ Hán, theo thể thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. Nguyên tắc như sau:

Nam quốc sơn hà

Nam quốc sơn hà Nam đế cư

Tiệt nhiên định phận tại thiên thư

Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm

Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.

Tương truyền rằng, trong cuộc kháng chiến chống Tống đời nhà Lí, một đêm tối trên phòng tuyến Như Nguyệt, từ trong đền thờ hai thần Trương Hồng và Trương Hát (hai vị tướng giỏi của Triệu Quang Phục, được tôn là thần sông Như Nguyệt), bài thơ đã ngân vang lên (Vì thế người ta gọi bài thơ này là thơ thần). Nhưng dù là do thần linh hay con người đọc lên thì bài thơ vẫn là khát vọng và khí phách Đại Việt.

Ý tưởng bảo vệ độc lập, kiên quyết chống giặc ngoại xâm được diễn đạt trực tiếp qua một mạch lập luận khá chặt chẽ và biện chứng. Mở đầu bài thơ là lời tuyên bố đanh thép về chủ quyền đất nước:

Nam quốc sơn hà Nam đế cư

Câu thơ 7 tiếng tạo thành hai vế đối xứng nhau nhịp nhàng: Nam quốc sơn hà - Nam đế cư. Đặc biệt, cách dùng chữ của tác giả bài thư thể hiện rất “đắt” ý tưởng và cảm xúc thơ. Hai từ Nam quốc và Nam đế có thể coi là nhãn tự (mắt thần) của câu thơ và của cả bài thơ. Trong tư tưởng của bọn cầm quyền phong kiến Trung Quốc xưa nay-chỉ có Bắc đế, chứ không thế có Nam đế hoàng đế Trung Hoa là vị hoàng đế duy nhất của thiên hạ, thay trời trị vì thiên hạ. Vì thế, khi xâm lược nước Nam, áp đặt được ách thống trị, chúng đã ngang nhiên trắng trợn biến nước ta thành quận, huyện của Trung Quốc. Nền độc lập mà chúng ta giành lại được hôm nay thấm không ít máu của cha ông ta đã đổ suốt hơn một ngàn năm. Và nay nền độc lập ấy vẫn đang bị đe dọa bởi tư tưởng ngông cuồng kia.

Trở lại với nội dung tư tưởng bao hàm qua ngôn từ của câu thơ. Nam quốc không chỉ có nghĩa là nước Nam, mà Nam quốc còn là vị thế của nước Nam ta, đất nước ấy dù nhỏ bé nhưng tồn tại độc lập, sánh vai ngang hàng với một cường quốc lớn ở phương Bắc như Trung Quốc. Hơn nữa, đất nước ấy lại có chủ quyền, có một vị hoàng đế (Nam đế). Vị hoàng đế nước Nam cũng có uy quyền không kém gì các hoàng đế Trung Hoa, cũng là một bậc đế vương, do đấng tối cao phong tước, chia cho quyền cai quản một vùng đất riêng mà lập nên giang sơn xã tắc của mình:

Tiệt nhiên định phận tại thiên thư

Sông núi nước Nam là của người Nam. Đó là sự thật hiển nhiên. Không ai có quyền phủ định? Bởi sự phân định núi sông, bờ cõi đâu phải là ý muốn chủ quan của một người hay một số người, mà do “Trời” định đoạt. Bản đồ ranh giới lãnh thổ của các quốc gia đã in dấu ấn trong sách trời: Ai có thể thay đổi được?!

Tác giả bài thơ đã đưa ra những lí lẽ thật xác đáng. Qua cách lập luận, nổi lên một quan niệm, một chân lí thiêng liêng và cao cả: chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt.

Vẫn những lí lẽ đanh thép ấy, tác giả khẳng định tiếp:

Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm

 Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.

Thật là một khí phách kiên cường! Thay mặt cả dân tộc, nhà thơ đã lớn tiếng cảnh cáo bọn giặc xâm lược: Chúng bay phạm vào bờ cõi này, tức là chúng bay đã phạm vào sách trời; mà phạm vào sách trời, tức là làm trái với đạo lí trở thành kẻ đại nghịch vô đạo (nghịch lỗ), lẽ nào Trời đất dung tha.  Mặt khác chúng bay phạm vào bờ cõi này tức là phạm vào chủ quyền thiêng liêng của một dân tộc, nhất là dân tộc đó lại là một dân tộc có bản lĩnh kiên cường, có ý chí độc lập mạnh mẽ, vậy thì, sự thất bại sẽ là điều không thể tránh khỏi, thậm chí còn bị đánh cho tơi bời thủ bại hư.

Chưa bao giờ trong văn học Việt Nam lại có một khí phách hào hùng như thế! Cảm xúc thơ thật mãnh liệt, tạo nên chất trữ tình chính luận- một đặc điểm của thơ ca thời Lí - Trần, khiến người đọc rưng rưng!

Và ngàn đời sau, bài thơ vẫn là hồn thiêng sông núi vọng về.

Lòng yêu nước, tinh thần bảo vệ độc lập chủ quyền quốc gia là một chủ đề không thể không nhắc đến trong kho tàng văn học Việt Nam. Và bài thơ thần “Sông núi nước Nam” tương truyền của Lý Thường Kiệt là một bài thơ đặc sắc được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta. Bài thơ là lời tuyên bố về chủ quyền quốc gia đồng thời là lời cảnh báo cho sự thất bại của kẻ thù xâm lược.

Tác phẩm ra đời vào năm 1077 khi nhà Lý có cuộc chiến tranh chống quân Tống xâm lược trên phòng tuyến sông Như Nguyệt, vào một đêm trước khi diễn ra trận chiến ,trong đền thờ hai anh em Trương Hống, Trương Hác có vọng ra bài thơ này. Nhưng dù là thần linh hay con người đọc lên thì bài thơ vẫn mang đậm khí phách Đại Việt ta.

Mở đầu bài thơ là lời tuyên bố độc lập được thể hiện rõ nét qua hai câu thơ:

Nam quốc sơn hà Nam đế cư

Tiệt nhiên định phận tại thiên thư

(Sông núi nước Nam vua Nam ở

Vằng vặc sách trời chi xứ sở)

Câu thơ đầu tiên khẳng định một chân lý không thể thay đổi: sông núi nước Nam là phải vua Nam ở. Đó là sự thật hiển nhiên mà không một ai có thể chối cãi được. Câu thơ tạo thành hai vế đối xứng nhau nhịp nhàng. Không chỉ vậy nó còn thể hiện được sự tinh tế của tác giả trong việc sử dụng từ “đế”. Tại sao tác giả không sử dụng từ “vương” mà thay vào đó lại là từ “đế”? Đế là vua, dùng như vậy ý muốn nói vua nước Nam ta cũng ngang hàng với vua Trung Hoa, dùng như vậy để chỉ vị thế của nước ta, đất nước ấy tuy nhỏ bé nhưng tồn tại độc lập và ngang hàng với cường quốc lớn. Không chỉ vậy đất nước ấy còn có một vị hoàng đế uy quyền không kém gì hoàng đế Trung Hoa, cũng là bậc đế vương, cũng là một đấng tối cao.

Câu thơ tiếp theo là lời tuyên bố hùng hồn về toàn vẹn lãnh thổ của nước Đại Việt ta. Sông núi nước Nam là của người Nam. Đó là sự thật hiển nhiên, là một chân lý mà không ai chối cãi được. Bởi sự phân định núi sông, bờ cõi đã được định sẵn ở “ thiên thư”, đã được tạo hóa phân chia rạch ròi.

Với giọng điệu đanh thép, hào hùng qua hai câu thơ đầu, tác giả đã đưa ra những lí lẽ xác đáng để khẳng định độc lập chủ quyền của dân tộc ta.

Vẫn là lời thơ hùng hồn ấy, vẫn là những lí lẽ đanh thép ấy, tác giả khẳng định tiếp:

Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm

Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.

(Giặc dữ cớ sao phạm đến đây

Chúng mày nhất định phải tan vỡ)

Căm thù, tức giận trước một điều trái lẽ tự nhiên không chỉ là cảm xúc riêng của tác giả mà là của cả con dân Đại Việt. Nước Nam ta là một nước có chủ quyền độc lập riêng và chủ quyền ấy đã được định sẵn không thể chối cãi được. Thế nhưng lũ giặc kia lại vẫn bành trướng một lòng muốn cướp đất, thôn tính ta. Chính điều ấy  đã gợi lên lòng căm thù sâu sắc cho dân ta. Và lòng căm thù ấy được dồn nén thành sức mạnh để chiến thắng kẻ thù. Câu thơ cuối cùng chỉ vỏn vẹn có bảy chữ mà có sức gợi rất lớn. Nó gợi ra viễn cảnh tan tác của quân địch khi dám bén mảng vào bờ cõi nước ta.

“Sông núi nước Nam” là bài thơ ngắn gọn, súc tích. Cả bài gồm bốn câu thơ, không quá ngắn cũng không quá dài nhưng lại mang màu sắc của một bản anh hùng ca bất diệt và xứng đáng là bản tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của nước ta. Nó thể hiện một sức mạnh và ý chí quật cường của cả dân tộc Việt Nam ta.