Kim Lân là nhà văn hiện đại Việt Nam. Ông có một vốn sống vô cùng sâu sắc về nông thôn Việt Nam. Những thú chơi dân dã mang cốt cách “phong hai đồng ruộng” như thả diều, chọi gà, nuôi chó săn, thả chim bồ câu, chơi núi non bộ, gánh hát chèo, trẩy hội mùa xuân, v.v… đưọc ông viết rất hay và cho ta nhiều thú vị.Và tác phẩm 'làng' là 1 trong số đó
  Ông Hai là người dân làng chợ Dầu. Ông rất yêu làng, yêu nước.Kháng chiến bùng nổ, do hoàn cảnh gia đình nên ông Hai phải đi tản cư xa làng, ông nhớ làng da diết, luôn khoe làng, ông càn mong sớm đến ngày được trở về làng. Tại nơi ở mới , giữa lúc ông đang vui mừng, háo hức trước tin thắng  lợi khắp nơi của quân dân ta thì được tin làng chợ dầu theo giặc

   Thoạt tiên, khi vừa nghe tin, ông hai bàng hoàng sửng sốt đến chết lặng đi. Ông không tin, gắng gượng, cố trấn tĩnh để hỏi lại lần nữa vafhi vọng mong manh là mình nghe nhầm.Khi tin àng theo tây được người đàn bà tản cư khẳng định , ông thất vọng, đau đớn, tủi nhục ê chề, liền đánh trống lảng tìm cớ thoát lui, lủi thủi ra về như trốn chạy, cúi gằm mặt xuống mà đi.Với ông lão, danh dự làng chính là danh dự của chính ông.Về đến nhà ông lão đau đớn, nằm vật ra giường,nước mắt giàn giụa. NHìn lũ con, ông tủi thân thương xót chúng phải mang tiếng là trẻ con làng việt gian.Với ông ,làng theo tây là nỗi nhục lớn, đó không chỉ là nỗi nhục của riêng mình ông mà còn là nỗi nhục của con cháu.Ông kiểm lại từng người trong làng mình, lòng dấy lên hi vọng: họ toàn là những người có tinh thần cả mà.Những lời đàn bà quá chắc chắn, không có lửa làm sao có khói.Từ tâm trạng nghi ngờ đến bán tín bán nghi, đến lúc này ông tin là thật.

Từ lúc ấy, ông Hai rơi vào tình trạng đau đớn, tủi hổ ngày càng nặng nề. Trước càng tự hào, hãnh diện bao nhiêu về cái làng của mình thì nay ông Hai lại càng đau đớn, tủi hổ bấy nhiêu. Suốt ngày ông không bước ra đến ngõ. Ông chỉ quanh quẩn trong gian nhà chật hẹp, lắng tai nghe động tĩnh bên ngoài: “Một đám đông tụm lại ông cũng để ý, dăm bảy tiếng cười nói xa xa ông cũng chột dạ. Lúc nào ông cũng nơm nớp tưởng như người ta để ý, người ta đang bàn tán đến “cái chuyện ấy”. Cứ thoáng nghe những tiếng Tây, Việt gian, cam-nhông… là ông lủi ra một góc nhà, nín thít. Thôi lại chuyện ấy rồi!”… Tác giả đã diễn tả rất cụ thể và sâu sắc cái tâm trạng nặng nề đến thành một nỗi sợ sệt luôn ám ảnh trong tâm trí ông Hai.

Không khí nặng nề bao trùm cả gia đình ông từ khi có cái tin ấy. Cả nhà, từ ông Hai, bà Hai đến lũ trẻ con đều sống trong tâm trạng nặng nề, nơm nớp, không ai dám nói to, trẻ con cũng không dám cười đùa. Lòng tự hào về làng quê của ông đã bị tổn thương nặng nề. Nỗi tủi hổ vì là dân của cái làng Việt gian theo Tây đè nặng khiến ông Hai không dám ló mặt ra ngoài, đến cả bên bác Thứ ông cũng không dám sang. Tình thế của ông Hai và gia đình càng khốn đốn hơn khi mà mụ chủ nhà đã ngỏ ý không cho nhà ông ở nhờ nữa mà nghe nói đã có lệnh không chứa chấp những người của cái làng Chợ Dầu theo Tây. Nhưng chính trong tình thế ấy mới càng bộc lộ sâu sắc tình yêu làng quê đã thống nhất với lòng yêu nước của một người nông dân bình thường như ông Hai. Trong lúc dường như đã tuyệt vọng tất cả đường sinh sống, ông Hai thoáng có ý nghĩ: “Hay là quay về làng?”. Nhưng ông đã gạt ngay ý nghĩ ấy, bởi vì làng bây giờ đã theo Tây, bỏ kháng chiến, bỏ Cụ Hồ, là cam chịu trở lại với kiếp nô lệ nhục nhã mà chỉ mới nghĩ đến ông đã thấy rung mình. Bởi thế mà ông Hai đã tự xác định một cách đau đớn nhưng dứt khoát: “Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”.

    Bằng ngòi bút miêu tâm lí nhân vật tinh tế, nhà văn  như sống trong nội tâm nhân vật, từ trong nỗi lòng nhân vật  mà viết ra , nên mọi hiểu biết rất chân thực, xúc động.Qua đó, ta thấy được tình yêu làng, yêu nước sâu sắc của người nông dân.Chứng tỏ nhà văn đã rất am hiểu về người nông dân, đặc biệt là đời sống tâm lí cũng như những tình cảm sâu nặng với làng, với nước của họ.