Tác phẩm viết về một bức tranh phong cảnh buổi chiều tà làm cho người đọc cảm nhận cùng được sự hiu quạnh, ngay đoạn đầu ta thấy được bức tranh phong cảnh thiên nhiên với nhiều hình ảnh quen thuộc:
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Hai câu thơ đầu cho thấy được một buổi chiều “bóng xế tà” khi tác giả đặt chân tới Đèo Ngang, buổi chiều là buổi dấu hiệu cho kết thúc một ngày, mọi thứ dần được nghỉ ngơi, bình lặng. Hình ảnh thân thuộc gần gũi với thiên nhiên cây cỏ, đá, lá, hoa tạo nên bức tranh thiên nhiên sống động nhưng cũng có chút đìu hiu trong không gian kết hợp với ánh hoàng hôn. Sử dụng nghệ thuật nhân hóa làm cho cảnh vật thêm sự sống trong bóng xế tà, làm cho cảnh vật nơi đây thêm hồn.
sông, chợ mấy nhà
Vì chỗ tác giả dừng chân tại một con đèo nên người dân ít sinh sống nơi đó, chính vì vậy khi đọc lên ta biết tác giả đang đứng ở một nơi cao phóng tỏa tầm mắt khắp con đèo, khắp sông núi đến một nơi xa xăm, không còn mơ hồ nữa mà thêm hoạt động của con người tạo nên đúng thực một cảnh thiên nhiên chiều tà. Những từ “lom khom”, “lác đác” làm tăng thêm sự vắng vẻ và hiện diện của con người nơi Đèo Ngang. Qua câu thơ thấy tuy có con người nhưng vẫn rất vắng vẻ “tiều vài chú”, “chợ mấy nhà”, có nhiều người nói “rợ mấy nhà” chứ không phải “chợ mấy nhà” vì ở Đèo Ngang heo hút, khô
