Giải thích các bước giải:

Câu 1:

- Trong không khí thường có các khí cố định như Nito chiếm 78,09%, oxy chiếm 20,95% và khí trơ chiếm 0,93%.Tổng cộng ba loại này chiếm 99,97% tổng thể tích của cả khí quyển. Chúng sẽ cùng với các vi lượng khí hiếm như neon (Ne), heli (He), krypton (Kr), xenon (Xe),… 

- Nito là khí chiếm nhiều nhất 78,09%.

- Thành phần có thể thay đổi chính là khí cacbonic và hơi nước trong không khí. Ở điều kiện bình thường thì hạm lượng cacbonic là 0,02% – 0,04%. Và hàm lượng hơi nước dưới 4%. Tuy nhiên, hàm lượng của các thành phần này thường thay đổi theo mùa và điều kiện khí hậu. Nếu không khí chỉ gồm thành phần cố định và thành phần có thể thay đổi thì đây chính là không khí thuần khiết. Hay không khí trong sạch. 

- Các thành phần không cố định ngoài các thành phần chính của không khí có hai nguồn:

+ Do thiên nhiên xuất hiện những thiên tai đột ngột xuất gây nên các chất ô nhiễm mà hình thành.

+ Do những hành động của con người gây ô nhiễm cho môi trường mà hình thành.

Đây là những nguồn chủ yếu nhất của thành phần bất định trong không khí. Đồng thời, cũng chính là nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm không khí.

- Ngoài các thành phần của không khí vừa kể trên, trong không khí còn có một lượng nhỏ các ion âm. Ion âm được coi như vitamin của không khí. Nó có thể giúp người ta duy trì các chức năng sinh lý được bình thường. Thường thì ion có nhiều ở các khu vực biển, rừng núi, nông thôn,… Chính vì thế, con người khi sống ở môi trường đó sẽ cảm thấy thoải mái, thư thái hơn.

Câu 3: 

1. Nguyên nhân gây ô nhiễm và tác hại:

- Nguyên nhân khách quan:

+ Gió là một trong những nguyên nhân gây ra và lan truyền ô nhiễm không khí. Bụi bẩn, các chất khí thải ô nhiễm có thể được gió đẩy đi xa hàng trăm kilomet. Sự ô nhiễm cũng theo đó mà lây lan ra theo diện rộng.

+ Bão sinh ra một lượng lớn khí thải NO_x. Trong đó, những trận bão cát thường mang theo bụi mịn (PM10, PM2.5) khiến cho tỷ lệ ô nhiễm bụi mịn tăng lên.

+ Sự phun trào của núi lửa làm một lượng khí metan, clo, lưu huỳnh,… ở sâu trong các tầng nham thạch sẽ bị đẩy ra ngoài. Khiến không khí trở nên ô nhiễm hơn.

+ Ngoài ra, các yếu tố như chất phóng xạ trong tự nhiên, sóng biển, các quá trình phân hủy, thối rữa của xác động – thực vật,… Cũng là những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí. Đây đều là những nguyên nhân khách quan nên khó có thể ngăn chặn và loại bỏ.

- Nguyên nhân chủ quan:

+ Các nhà máy, xí nghiệp công nghiệp: quá trình đốt cháy các nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, khí đốt tạo ra các chất khí độc hại (CO₂, CO, SO₂, NO_x, các chất hữu cơ chưa cháy hết: muội than, bụi). Nguồn công nghiệp có nồng độ độc hại cao, tập trung ở một không gian nhỏ, và tùy thuộc vào quy mô sản xuất và nhiên liệu sử dụng thì lượng chất độc hại và loại chất độc hại sẽ khác nhau.

+Phương tiện giao thông được sử dụng hàng ngày làm tăng ô nhiễm không khí: Quá trình đốt nhiên liệu động cơ tạo ra các chất khí độc hại làm ảnh hưởng đến không khí như CO₂, CO, SO₂, NO_x, Pb, CH₄…

+ Quân sự: Vũ khí hạt nhân, khí độc, chiến tranh hóa học và tên lửa cũng là một trong những nguyên nhân gây ra sự ô nhiễm không khí nghiêm trọng.

+ Sinh hoạt thông thường: chủ yếu đến từ các hoạt động nấu nướng sử dụng các nguyên liệu như củi, than,.. làm giải phóng khói bụi vào môi trường.

- Tác hại:

Đối với động, thực vật:

+ Các chất như lưu huỳnh đioxit, nitơ đioxit, ozon, flo, chì… gây hại trực tiếp cho thực vật khi đi vào khí quyển. Làm hư hại hệ thống giảm thoát nước và giảm khả năng kháng bệnh.

+ Ô nhiễm không khí gây ra các hiện tượng môi trường như hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí hậu. Đặc biệt, nó còn gây nên hiện tượngmưa axit. Hiện tượng này tác động gián tiếp lên thực vật và làm cây thiếu thức ăn như canxi, các chất dinh dưỡng, vi sinh vật,… Mưa axit làm ion nhôm được giải phóng vào nước làm hại rễ cây. Và làm giảm hấp thu thức ăn và nước của chúng. Ngoài ra, mưa axit còn ăn mòn lớp phủ bảo vệ sáp của lá cây. Từ đó, khiến cây kém phát triển và chết dần.

+ Ðối với động vật, nhất là vật nuôi, thì Flo gây nhiều tai họa hơn cả. Chúng bị nhiễm độc do hít trực tiếp và qua chuỗi thức ăn. Các chất gây ô nhiễm không khí có tính acid sẽ kết hợp với các giọt nước trong đám mây. Làm cho nước có tính axit. Khi những giọt nước mưa rơi xuống mặt đất sẽ gây hại cho môi trường : giết chết cây cối, động vật, cá,….Mưa axit cũng làm thay đổi tính chất của nước ở các sông, suối,…làm tổn hại đến những sinh vật sống dưới nước.

Đối với con người:

+ Cơ thể con người chỉ có cơ chế tự bảo vệ với bụi hạt có kích cỡ lớn hơn 10 micromet. Với các kích cỡ bụi từ 0,01 đến 5 micromet sẽ bị giữ lại trong khí quản và phế nang. Theo đó, bụi mịn PM2.5 là bụi có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet. Đây là chất gây ô nhiễm nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người. Bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào cơ thể người do có kích thước siêu nhỏ. Và ảnh hưởng sức khỏe nhiều người hơn bất kỳ chất gây ô nhiễm nào khác, ngay cả ở nồng độ thấp. Theo đó, các hạt bụi mịn và siêu mịn đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế xếp vào nhóm chất gây ung thư cho con người.

+ Sulphur Điôxít là chất khí hình thành do ôxy hóa lưu huỳnh (S) khi đốt cháy các nhiên liệu như than, dầu, sản phẩm của dầu, quặng sunfua,… SO₂ là chất khí gây kích thích đường hô hấp mạnh, khi hít thở phải khí SO₂ (thậm chí ở nồng độ thấp) có thể gây co thắt các cơ thẳng của phế quản. Nồng độ SO₂ lớn có thể gây tăng tiết nhầy ở niêm mạc đường hô hấp trên và ở các nhánh khí phế quản. SO₂ ảnh hưởng tới chức năng của phổi, gây viêm phổi, viêm phế quản mãn tính, gây bệnh tim mạch, tăng mẫn cảm ở những người mắc bệnh hen,…SO₂ nhiễm độc qua da làm giảm dự trữ kiềm trong máu, đào thải amoniac ra nước tiểu và kiềm  ra nước bọt. Độc tính chung của SO₂ thể hiện ở rối loạn chuyển hóa protein và đường, thiếu vitamin B và C, ức chế enzim oxydaza.

+ Nitrogen Điôxít (NO₂): là chất khí màu nâu, được tạo ra bởi sự ôxy hóa Nitơ ở nhiệt độ cao. NO₂ là một chất khí nguy hiểm, tác động mạnh đến cơ quan hô hấp đặc biệt ở các nhóm mẫn cảm như trẻ em, người già, người mắc bệnh hen. –Nếu tiếp xúc với NO₂ sẽ làm tổn thương niêm mạc phổi, tăng nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp, tổn thương các chức năng của phổi, mắt ,mũi , họng,…

+ Cacbon mônôxít (CO) kết hợp với hemoglobin (Hb) trong máu thành hợp chất bền vững là cacboxy hemoglobin (HbCO) làm cho máu giảm khả năng vận chuyển ôxy dẫn đến thiếu ôxy trong máu….

+ NH₃ là khí gây độc có khả năng kích thích mạnh lên mũi, miệng và hệ hô hấp. Tiếp xúc với NH₃ với nồng độ 100mg/m³ trong khoảng thời gian ngắn sẽ không để lại hậu quả lâu dài, nhưng nếu tiếp xúc với NH₃ ở nồng độ 1500-2000 mg/m³ trong thời gian 30 phút sẽ gây nguy hiểm tới tính mạng.

+ H₂S xâm nhập vào cơ thể qua pphooir sẽ bị oxy hóa thành sunfat . Các hợp chất có độc tính thấp sẽ không tích lũy trong cơ thể. Khoảng 6% lượng khí hấp thụ sẽ được thải ra ngoài qua khí thở ra,phần còn lại sau khi chuyển hóa được bài tiết qua nước tiểu. Hít thở lượng lớn hỗn hợp H₂S sẽ gây thiếu oxy đột ngột,có thể dẫn đến tử vong do ngạt thở. Thường xuyên tiếp xúc với H₂S ở nồng độ dưới mức gây độc cấp tính có thể gây nhiễm độc mãn tính. Các triệu chứng có thể là: suy nhược, rối loạn hệ thần kinh, hệ tiêu hóa,mất ngủ, viêm phế quản mãn tính,…

2. Biện pháp bảo vệ không khí trong lành, tránh ô nhiễm :

- Lọc không khí bằng phương pháp sinh học hay sử dụng máy lọc không khí.

- Xử lý khí thải bằng công nghệ sinh học

- Trồng thêm cây xanh xung quanh khu vực sinh sống.

- Không xả rác bừa bãi, nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh chung.

- Các nhà máy, xí nghiệp cần cải tiến máy móc làm việc của con người, cập nhật công nghệ mới đối với dây chuyền sản xuất vừa đẩy nhanh hiệu quả làm việc đồng thời giảm mức khói bụi thải ra.

- Tích cực thanh tra các nhà máy lớn một cách thường xuyên để giúp các đơn vị này luôn tuân thủ theo chính sách bảo vệ môi trường của nhà nước cũng như nhanh chóng phát hiện ra những tổ chức đang vi phạm về quy định bảo vệ môi trường.

- Thay đổi thói quen sử dụng phương tiện công cộng thay cho phương tiện di chuyển cá nhân, thực hiện các chính sách nhằm ưu tiên, khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện công cộng một cách thường xuyên hơn.

- Mỗi khi ra đường, chúng ta nên đeo khẩu trang than hoạt tính, khử mùi để ngăn ngừa sự xâm nhập vào đường hô hấp của các hạt bụi cực nhỏ và các chất thải ô nhiễm khác để tự bảo vệ hệ hô hấp, hạn chế viêm mũi dị ứng do các chất ô nhiễm trong không khí gây ra.