a) Giai đoạn 1 (1945 - giữa năm 60 TK XX) :
- Sau khi phát xít Nhật đầu hàng, nhiều nước ở châu Á đã nổi dậy.
+ Thành lập chính quyền cách mạng điển hình là Việt Nam, Inđônêxia, Lào.
- Phong trào lan nhanh : Nam Á, Bắc Phi và Ấn Độ (1946-1950), Ai Cập (1952).
- Đến năm 1960, 17 nước ở châu Phi tuyên bố độc lập (Nam châu Phi).
- Ngày 1/1/1959, cách mạng Cu-ba thành công.
⇒ Hệ thống thuộc địa chủ nghĩa đế quốc.
+ Cùng với chủ nghĩa thực dân cơ bản đã bị sụp đổ.
- Đến năm 1967, hệ thống thuộc điạ tập trung ở miền Nam Châu Phi.
b) Giai đoạn giữa năm 60 - giữa năm 70 của thế kỉ XX.
- Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước Ăngôla (11/1975).
+ Môdămbích (6/1975) và Ginê Bít-xao (9/1974).
⇒ Nhằm mục đích lật đổ chế độ thống trị của Bồ Đào Nha.
- Đầu năm 60, nhân dân 3 nước này đã tiến hành đấu tranh vũ trang.
- Tháng 4/1974, chính quyền mới Bồ Đào Nha trao trả độc lập cho họ.
⇒ Sự tan rã thuộc địa Bồ Đào Nha chính là :
+ Sự thắng lợi quan trọng của phong trào giải phóng dân tộc.
c) Giữa năm 70 - giữa năm 90 của thế kỉ XX :
- Cuối những năm 70, chủ nghĩa thực dân tồn tại dưới :
+) “ Hình thức chế độ phân biệt chủng tộc A-phác-thai ”.
- Nhiều năm, chính quyền thực dân phải xoá bỏ chế độ phân biệt chủng tộc.
- Điển hình là : Năm 1980, Cộng hoà Dim-ba-bu-ê giành độc lập.
+ Năm 1990, Cộng hoà Na-mi-bi-a đã giành độc lập.
