Mở bài:

Sống theo đạo lí là một truyền thống tốt đẹp của nhân dân Việt Nam xưa nay. Trong đó, lòng biết ơn là một đạo lí sống luôn luôn được đề cao. Hai câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn” chính là những lời tâm niệm thiêng liên của con người Việt Nam về tình nghĩa ở đời.

Thân bài:

A. Giải thích ý nghĩa hai câu tục ngữ:

(1) “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”

a) Nghĩa đen: “Quả” là trái cây. Được ăn quả cây chín, ngon ngọt là một sự hưởng thụ sung sướng, phải biết nhớ ơn nguời trồng cây.

b) Nghĩa bóng: « Quả » là thành quả lao động. Mọi giá trị- vật chất và tinh thần- đều phải từ lao động mà có.Được hưởng thụ thành quả lao động phải biết nhớ ơn những người đã có công tạo dựng nên.

(2) « Uống nước nhớ nguồn »

a) Nghĩa đen: Uống ngụm nước mát thì phải biết nước ấy từ đâu mà có. « Nguồn » là nơi bắt đầu của dòng nước.

b) Nghĩa bóng: Được hưởng thụ một thành quả nào phải biết thành quả ấy từ đâu mà có. « Nguồn » là nguồn gốc, là cội nguồn. Câu tục ngữ không chỉ nhắn nhủ một bài học về lòng biết ơn, mà còn gợi lên tình cảm cội nguồn sâu xa và thiêng liêng trong tâm linh người Việt.

B. Chứng minh: Nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” , “Uống nước nhớ nguồn”.

1. Trong đời sống gia đình:

– Cúng giỗ tổ tiên, ông bà, cha mẹ là tập tục cổ truyền tốt đẹp và thiên liêng của người Việt. Đây là ngày con cháu tập hợp lại, thắp nén hương thơm lên bàn thờ để tỏ bày lòng thành kính biết ơn những người đã có công sinh thành ra mình, tạo dựng nên gia đình, dòng họ mình.

– Nhiều gia đình còn tổ chức lễ chúc thọ ông bà, cha mẹ, cầu mong cho ông bà cha, mẹ sống lâu để con cháu được phụng dưỡng. Việc làm ấy không chỉ thể hiện tình cảm của gia đình, mà sâu xa hơn, còn bao hàm lòng biết ơn và niềm mong muốn báo đáp công ơn.

2. Trong đời sống cộng đồng:

– Truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ lưu truyền qua ngàn đời, nhắc nhở mọi người luôn nhớ đến nguồn cội.

– Ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch hằng năm, cả dân tộc thành kính hướng về Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, những người đã có công dựng nước.

– Nhớ ơn, phải biết đền đáp công ơn. Bác Hồ đã dạy: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

– Các bậc anh hùng có công với đất nước luôn sống trong lòng dân tộc.

+ Các truyện AN Dương Vương, Thánh Gióng, Sơn Tinh, Thủy Tinh đều nhằm ca ngợi những người anh hùng có công trong việc dựng nước và giữ nước.

+ Nhân dân ngày nay nhớ ơn các anh hùng liệt sĩ, thể hiện bằng những việc làm có ý nghĩa thiêng liêng và thiết thực: xây đài tưởng niệm, dựng “nhà tình thương”, phong trào “đền ơn đáp nghĩa” phát triển trên khắp cả nước.

– Trong cuộc sống hôm nay, có nhiều ngày lễ có ý nghĩa sâu sắc: ngày Thương binh liệt sĩ để tưởng nhớ đến những người đã hi sinh xương máu trong hai cuộc kháng chiến bảo vệ độc lập tự do cho dân tộc; ngày Nhà giáo Việt Nam để bày tỏ lòng biết ơn những người thầy giáo, cô giáo đã tận tâm dạy dỗ bao thế hệ; ngày Thầy thuốc Việt Nam để nhớ ơn những bậc “lương ý như từ mẫu” đã không ngại vất vả để giành lại bao nhiêu sinh mạng trong vòng đe doạn của bệnh tật và cái chết; ngoài ra còn có nhiều lễ kỉ niệm như ngày giải phóng Việt Nam, ngày phụ nữ, ngày thành lập quân đội nhân dân…

– Lòng biết ơn và thủy chung với cội nguồn là một đạo lí xuyên suốt trong đời sống của con người Việt Nam.

Kết bài:

 Đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn” đã trở thành một cách sống, một nếp sống quen thuộc mang đậm bản sắc dân tộc. Mỗi người Việt Nam đều có quyền tự hào về truyền thống ấy và phải biết sống xứng đáng với truyền thống.

Từ xưa đến nay, nhân dân ta đã thực hiện chưa biết bao là truyền thống tốt đẹp. Và “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “ Uống nước nhớ nguồn” là một trong những truyền thống tiêu biểu của dân tộc Việt Nam

 Đúng là như vậy, nhưng đạo lí ấy đề cao sự biết ơn của mỗi người đối với người khác. Trong cuộc sống chúng ta, chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn, mà không phải lúc nào chúng ta cũng có thể tự vượt qua được. Vậy nên, sự giúp đỡ của những người xung quanh là rất cần thiết. Từ những chuyện nhỏ nhặt đến lớn lao, từ đơn giản đến phức tạp. Khi được người khác giúp đỡ thì những con người Việt Nam sẽ thể hiện lòng kính mến bằng sự biết ơn. Nhưng sự biết ơn ấy không phải là nói qua loa cho có mà nó xuất phát từ một sự chân thành tận đáy lòng.

 Kho tàng tục ngữ, ca dao Việt Nam rất giàu đẹp và phong phú. Mang đến nhiều ý nghĩa và nội dung tâm đắc đến cho mọi người. Vậy “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” theo nghĩa đen là gì?, “ Ăn quả” thì phải nhớ đến người trồng ra quả. Ở đây muốn nói phải biết quý trọng những gì mình đã – đang - sẽ được hưởng từ những người làm ra chúng. Còn “ Uống nước nhớ nguồn” thì như nào? Cũng giống như đạo lí trên, khi uống nước thì phải nhớ đến nguồn nước, thứ đã mang lại vật chất tự nhiên cho mình. Nhưng hàm ý của chúng có thực sự mang ý nghĩa như vậy? Theo nghĩa bóng, đạo lí này nó theo một hướng hoàn toàn khác. Cụ thể, khi ăn hay sử dụng một thứ gì đó, hãy nhớ đến người làm ra chúng. Vua Hùng đã có công dựng nước, vì vậy hãy nhớ và biết ơn công lao của họ. Hay một thứ gì đó mình coi là biết ơn

 Nhân dân Việt Nam là người có đạo lí, vì vậy dân tộc ta luôn luôn có biểu hiện biết ơn, đặc biệt nhất là biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ,..và đi kèm nó là cách thể hiện lòng biết ơn của mình

 Cứ mỗi 10/3 âm lịch hằng năm, nhân dân ta lại mở lễ hội tại đền hùng- Phú Thọ, tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến với tồ tiên vua hùng đả có công xây dựng đất nước. Hay 19/ 5 hằng năm, dân tộc ta chào mừng và tổ chức lễ hội, thăm lăng chủ tịch Hồ Chí Minh nhân ngày sinh nhật của người. Hay việc nhỏ nhặt nhất là hằng năm, cứ mỗi ngày giỗ tổ tiên, giỗ ông bà, gia dình mua hoa quả thắp hương, tỏ lòng nhớ ơn họ

 Ngày thương binh liệt sĩ, ngày nhà giáo Việt Nam, quốc tế phụ nữ,…là những ngày do đảng và nhà nước tổ chức, nhằm tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới họ

Qua những dẫn chứng trên cho ta thấy, con người Việt Nam luôn sống theo đạo lí “ Ăn quả nhớ kẻ trồng  cây”, “ uống nước nhớ nguồn”. Qua đó ta có được bài học là phải biết ơn, tôn thờ những vị cha anh ngày trước cũng như những người đã tạo ra thành quả cho ta hưởng thụ.