Luận điểm 1: Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ tuyệt vọng của người dân
+Thời gian: Gần 1 giờ đêm
+Không gian: Trời mưa tầm tã, nước sông Nhị Hà lên to
+Địa điểm: Khúc đê làng X, thuộc phủ X, núng thế, nguy cơ đê vỡ cao
→Đêm tối, mưa to, nguy cơ đê vỡ cao
+Hình ảnh: Dân phu hàng trăm nghìn người, kẻ thuổng, người cuốc, kẻ đội đất, người vác tre, lướt thướt ướt như chuột lột.
+Âm thanh: Trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, người xao xác gọi nhau
+Thiên nhiên: Mưa tầm tã trút xuống, nuocs cuồn cuộn bốc lên
⇒Một cảnh tượng chen chúc, nhốn nhao, hối hả, căng thẳng và đầy nguy hiểm. Thiên nhiên thì ngày một trút xuống đe dọa c/s người dân
*Luận điểm 2: Cảnh quan phủ, nha lại đánh tổ tôm trong khi 'đi hộ đê'
+Địa điểm: Trong đình cao, vững chãi, đê lở cũng không việc gì
+Vật dụng đi hộ đê:
-Yến hấp đường phèn để trong khay khảm
-Tráp đồi mồi
-Ngăn bạc, chầu vàng
-Ống thuốc bạc, đồng hồ vàng
→Một viên quan đường bệ, nhàn nhã, thích hưởng lạt trong khung cảnh nguy nga, tĩnh mịch
-Ngoài kia mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, lội gió, tắm mưa, như đàn sâu, lũ kiến
⇒Tất cả dã làm rõ tính cách hưởng lạt của tên quan phủ và thảm cảnh của người dân
*Niềm vui sướng vì đam mê cờ bạc của tên quan phủ và đám nha lại thối nát kia diễn ra ngay trên mặt đê, trong hoàn cảnh dân phu đang rối rít vì đe vỡ đã nói lên sự tàn ác, vô liêm sỉ của những "kẻ" cầm quyền. Cờ bạc, tổ tôm chẳng hay lại có một sự quan trọng rất lớn đến nỗi nào mà khiến cho tên quan phủ bỏ mặc hết trách nhiệm, quên cả mối hiểm nguy đang ngày một đe dọa sinh mạng, tài sản của bao người?
Kết bài: Đường đường là quan phụ mẫu, ấy vậy mà trong khi dân đang lam lũ "đi hộ đê" thì các ông quan ấy lại "ngồi đánh tổ tôm"! Cuộc sống của nhân dân có ấm no , có cực khổ đều phụ thuộc vào lương tâm của người làm cha , làm mẹ dân. Vậy mà trước cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào tình cảnh khó khăn, đối mạt với cái chết cận kề, mà những ông quan thối nát kia còn bình thản, "sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi". Thật là một điều thật kinh tởm biết nhường nào!
