* Giới thiệu vài nét về tác phẩm, ý kiến:
- Tấm Cám là một trong những truyện cổ tích thần kì tiêu biểu trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam.
- Nêu các ý kiến nhận xét về truyện.
* Bình luận ý kiến:
Ý kiến bàn luận về Tấm Cám tập trung xoay quanh nội dung của truyện. Ý kiến gồm hai vế, vế thứ nhất thể hiện một khía cạnh nội dung trong truyện: xung đột trong phạm vi gia đình Tấm; vế thứ hai thể hiện một khía cạnh nội dung khác: mâu thuẫn xã hội, giữa cái Thiện với cái Ác.
Học sinh có thể bày tỏ quan điểm riêng của mình về ý kiến, tuy nhiên phải có những kiến giải thuyết phục. Dưới đây là một số ý tham khảo:
- Bình luận từng vế của ý kiến:
+ Vế thứ nhất: Truyện “Tấm Cám” xoay quanh mâu thuẫn trong một gia đình.
=> Khẳng định ý kiến đúng. Truyện Tấm Cám thể hiện mâu thuẫn trong nội bộ một gia đình, đó là mâu thuẫn giữa Tấm với dì ghẻ và người em cùng cha khác mẹ là Cám. Rộng hơn, truyện thể hiện mối xung đột mang tính phổ biến trog gia đình phụ quyền thời cổ: mâu thuẫn giữa dì ghẻ với con chồng. (Học sinh lấy dẫn chứng trong tác phẩm để phân tích, chứng minh… Ví dụ: chi tiết về cái yếm đỏ, chi tiết cá bống…).
Tuy nhiên cần làm rõ đây chỉ là mâu thuẫn thứ yếu của truyện.
+ Vế thứ hai: Truyện tập trung thể hiện mâu thuẫn gay gắt trong xã hội, đó là mâu thuẫn giữa cái Thiện với cái Ác.
=> Khẳng định ý kiến đúng. Đây là mâu thuẫn cơ bản, chủ yếu trong truyện, được thể hiện thông qua mâu thuẫn gia đình bên trên. Tấm đại diện cho phe Thiện, mẹ con Cám đại diện cho phe Ác trong xã hội. Quá trình hóa thân của Tấm thực chất chính là quá trình đấu tranh mãnh liệt, bền bỉ của cái Thiện trước cái Ác để giành lại công bằng, chính nghĩa. Kết cục, Tấm được trở lại làm người, xinh đẹp hơn xưa, được trở về làm hoàng hậu còn mẹ con Cám bị trừng trị thích đáng. Điều đó tương ứng với sự chiến thắng của cái Thiện trước cái Ác. (Học sinh lấy dẫn chứng trong quá trình hóa thân của Tấm để phân tích, chứng minh…).
- Nhận định đưa ra đầy đủ và hoàn toàn xác đáng, chặt chẽ, lo-gíc thể hiện cái nhìn toàn diện, sâu sắc về nội dung câu chuyện. => Đồng tình với ý kiến.
* Đánh giá:
- Ý kiến đưa ra đã nhận định chính xác về nội dung thường thấy trong nhiều truyện cổ tích thần kì khác, như Thạch Sanh, Cây khế…
- Tiếp cận mỗi truyện cổ tích như Tấm Cám, người đọc người nghe phải hiểu được mâu thuẫn cơ bản của truyện, từ đó mới lĩnh hội được ý nghĩa của câu chuyện.