Đáp án đúng:
Phương pháp giải:
- Xác định rõ vấn đề cần nghị luận: diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm cứu A Phủ.
- Biểu cảm, bình luận, phân tích, tổng hợp.Giải chi tiết:I. Mở bài
- Giới thiệu một số nét tiêu biểu về tác giả Tô Hoài: Cuộc đời, con người và phong cách nghệ thuật đặc trưng của nhà thơ.
- Nêu khái quát chung về tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”: hoàn cảnh sáng tác, vị trí, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật.
- Giới thiệu về nhân vật Mị.
II. Thân bài
1. Giới thiệu sơ lược về Mị:
– Mị vốn là một người con gái đẹp, có tài thổi sáo, thổi kèn lá, “có nhiều người mê, ngày đêm đã thổi sáo theo Mị”.
– Mị từng yêu và từng được yêu, cũng hồi hộp, khao khát trước những âm thanh hò hẹn của tình yêu.
– Hiếu thảo, chăm chỉ, ý thức được giá trị cuộc sống tự do nên sẵn sàng làm nương ngô trả nợ thay cho bố.
– Mọi khao khát đều bị dập tắt khi Mị bị bắt làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra: bị đem ra cúng trình ma nhà thống lí (ách thống trị của thần quyền và cường quyền) ép Mị cam phận làm nô lệ.
– Những ngày đầu khi làm dâu “hàng mấy tháng đêm nào Mị cũng khóc”, Mị tủi nhục đắng cay, uất ức cho số phận.
– Mị muốn chết nhưng thương cha, Mị đành chấp nhận kiếp làm thân trâu ngựa.
– Mấy năm sau, cha Mị mất, Mị đã không còn muốn chết nữa vì đã chai sạn tâm hồn: “ở lâu trong cái khổ Mị quen rồi”, “lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”, cuộc đời bị giam cầm trong căn phòng tối đen.
– Thống lí Pá Tra đã áp dụng cường quyền, thần quyền áp chế khiến Mị cam chịu kiếp sống nô lệ: Mị tưởng mình là con trâu, con ngựa.
2. Phân tích hình tượng nhân vật Mị:
* Nguyên nhân dẫn đến hành động:
- Sự trỗi dậy lần thứ nhất trong đêm tình mùa xuân là bước chuẩn bị
- Hai dòng nước mắt chảy xuống hõm má đã xám đen lại của A Phủ -> sự thức tỉnh:
+ Trong cõi quên, Mị dần trở về với cõi nhớ, kí ức đau khổ sống lại, “Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ, không biết lau đi được” -> Mị thấy xót xa cho mình, rồi từ thương mình mà thương cho người trong sự đồng cảnh…
+ Trong cõi vô thức, Mị dần dần sống lại ý thức. Mị nhớ đến người đàn bà ngày trước ở nhà này cũng bị bắt trói đến chết. Rồi Mị phán đoán “cơ chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết”. Mị so sánh, mình là thân đàn bà, đã bị bắt về trình ma nên phải chờ đến ngày rũ xương ở đây là đương nhiên, nhưng A Phủ thì “việc gì mà phải chết thế”…
+ Mị đã tự trải nghiệm qua một tình huống tưởng tượng. A Phủ trốn thoát, bố con Pá Tra sẽ buộc tội Mị, bảo là Mị cởi trói, rồi Mị sẽ chịu trói và chịu chết thay trên cái cọc kia. Nhưng nghĩ đến kết cục ấy, Mị cũng không thấy sợ…
* Hành động bước ngoặt - vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật
- Lòng thương người đã lấn át cả nỗi thương thân, dẫn Mị đến một quyết định táo bạo. Trong bóng tối, Mị rón rén bước lại, rút con dao cắt lúa để cắt nút dây mây… - Nhưng khi “gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị cũng hốt hoảng”.
- Mị vụt chạy ra, băng đi trong bóng tối, “nói, thở trong hơi gió thốc lạnh buốt”: “A Phủ cho tôi đi”, chỉ giải thích ngắn gọn “Ở đây thì chết mất”. “Và hai người lẳng lặng đỡ nhau lao chạy xuống dốc núi” để đi từ thung lũng đau thương ra cánh đồng vui…
- Câu nói gọn chắc của A Phủ “Đi với tôi” khi Mị xin đi theo.
- Sau đấy, khi đến Phiềng Sa, A Phủ đã trở thành tiểu đội trưởng du kích, hai người tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh của dân tộc để giải phóng hoàn toàn cuộc đời mình và giải phóng bản làng quê hương
* Đặc sắc nghệ thuật.
- Tạo tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn.
- Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật tài tình.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật sinh động, có cá tính.
- Ngôn ngữ sinh động, sáng tạo, giàu tính tạo hình.
- Nghệ thuật kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn.
3. Tư tưởng nhân đạo mới mẻ, sâu sắc của Tô Hoài
- Đồng cảm xót thương với bi kịch của nhân vật
-> Lên án tố cáo chế độ xã hội không đảm bảo quyền sống cho con người
-> từ đó đề xuất giải pháp cách mạng để mang lại cuộc sống tốt đẹp cho mỗi cá nhân
- Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp của nhân vật tỏa sáng trong nghịch cảnh- dù bị vùi dập nhưng phần thiên lương vẫn âm ỉ sống.
III. Kết bài:
- Khái quát lại vẻ đẹp hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích, tư tưởng nhân đạo mới mẻ, sâu sắc của Tô Hoài.
- Nêu cảm nhận của bản thân.