Bước 1: Tìm hiểu đề bài
- Dạng đề: Là dạng mệnh lệnh hay dạng vấn đề cần nghị luận.
- Thao tác: Phân tích các ý chính trong đoạn thơ, bài văn.
- Vấn đề cần nghị luận
- Phạm vi dẫn chứng.
Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý
Cần xác định hướng làm bài, xác định các ý chính cần triển khai và đặc các câu hỏi để tìm ý chính cần nghị luận.
Một vài câu hỏi ví dụ các bạn có thể tham khảo như:
- Bài thơ, bài văn đó được sáng tác trong hoàn cảnh nào? Tâm trạng khi sáng tác của tác giả ra sao?
- Những biện pháp nghệ thuật, liên kết đoạn hay các thành phần biệt lập trong đoạn văn đó.
- Cần tập trung khai thác sâu, mở rộng phần nội dung nào?
Bước 3: Viết bài
- Chú ý cần diễn đạt mạch lạc, liên kết giữa các câu, từ và đoạn văn logic.
- Bài làm phải chia rõ thành 3 phần chính là mở bài, thân bài và kết bài. Mỗi luận điểm được viết thành một đoạn văn, các luận điểm được dẫn dắt, liên kết chặt chẽ.
- Cần chú ý kiểm tra lỗi chính tả và trình bày sạch đẹp.
Bước 4: Kiểm tra và sửa lỗi
- Kiểm tra lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
- Các phép liên kết câu, liên kết đoạn văn.
Ví dụ minh họa
Đề bài: Phân tích vai trò là bước ngoặt trong chuyển mạch cảm xúc trong khổ thơ thứ tư trong bài “ Ánh trăng” của Nguyễn Duy.
“ Thình lình điện đèn tắt, phòng buyn-đinh tối om, vội bật tung cửa sổ, đột ngột vầng trăng tròn”.
Cách thực hiện như sau:
1 Tìm hiểu đề:
- Dạng đề: mệnh lệnh và vấn đề nghị luận
- Thao tác nghị luận: Phân tích
- Vấn đề nghị luận: vai trò là bước ngoặt làm chuyển mạch cảm xúc
- Phạm vi: khổ thơ thứ 4 trong bài thơ ánh trăng
- Hình thức: đoạn văn
2 Lập dàn ý đoạn văn
Xây dựng câu chủ đề
Các ý cần triển khai gồm:
Sự bất ngờ trong tình huống qua phép đảo ngữ “ thình lình,…”.
Sự bất ngờ trong cảm xúc của con người qua phép đảo ngữ” đột ngột vầng trăng tròn”.
= > Một tình huống bất ngờ, sự gặp lại bất ngờ. Nếu không có tính huống này thì sự lãng quên có thể sẽ là mãi mãi…
= > Liên quan, mở rộng về vai trò, ý nghĩa của một khoảnh khắc trong cuộc sống có tác động lớn đến nhận thức cảm xúc của con người.
Kết luận: Với những chia sẻ trên thì mình mong rằng sẽ giúp được các bạn phần nào trong việc phân tích và làm bài văn nghị luận.
