Dế mèn là một chàng dế có thân hình cường tráng, tính khí nóng nảy. Cũng bởi tính khí ấy mà chàng đã gây ra cái chét thảm thương của Dế Choắt, người hàng xóm đáng thương của chàng.
Dế mèn có một chỗ ở khá khang trang. Hằng ngày, Dế Mèn đào đất, sửa hang, làm chỗ ngủ, lại lo xa làm đường tắt, cửa sau, ngách thượng, phòng nguy hiểm.
Tối đến, Mèn họp cùng hàng xóm, đàn hát rồi tụ hội giữa bãi, uống sương lạnh, ăn cỏ ướt, gảy đàn, ca hát, thổi sáo, nhảy múa đến tận sáng.
Nhờ ăn uống điều độ và chừng mưc, Dế Mèn chóng lớn, đôi càng mẫm bóng, những cái vuốt cứng và nhọn hoắt; đôi cánh thành cái áo dài chấm kín đuôi. Đầu to, hai cái răng đen nhánh như hai lưỡi liềm máy. Cặp râu dài hùng dũng. Dế Mèn trở thành chàng dế cường tráng và kiêu ngạo.
Dế Mèn cà khịa với tất cả bà con trong xóm. Không ai đáp lại, Mèn càng tưởng mình giỏi, khiến ai cũng sợ. Mèn bắt nạt mấy anh chị Cào Cào, anh Gọng Vó.
Cạnh nhà Dế Mèn có người hàng xóm Dế Choắt ốm yếu. Dế Choắt gầy, ốm đau luôn. Mèn sang chơi thấy hang của Choắt xấu xí thì chê bai. Choắt muốn nhờ cậy sự giúp đỡ của Mèn, nhưng Mèn dứt khoát từ chối.
Một hôm, sau cơn mưa, các loại chim tụ hội về vũng nước kiếm mồi. Chị Cốc đậu gần hang. Mèn rủ Choắt đùa chị Cốc chơi, Choắt sợ hãi từ chối. Mèn kiêu ngạo, hát đùa Cốc, khiên Cốc tức giận tìm kiếm kẻ vừa trêu chọc mình. Mèn chui vào hang nấp kín. Cốc không thấy Mèn nhưng thấy Choắt, rồi trừng phạt Choắt.
Sau khi Cốc bay đi, Mèn bò lên, thấy Choắt thoi thóp. Mèn hối hận. Choắt khuyên Mèn bỏ tính hung hăng.
Choắt tắt thở. Mèn ăn năn hối hận.
Mèn đem xác Dế Choắt chôn, đắp thành nấm mồ to. Mèn đứng lặng, suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên trong cuộc đời mình.
=>Thay đổi các danh từ Dế Mèn thành đại từ nhân xừn ''Tôi''
