Ý thức trước nhất là sinh hoạt của bộ não , như vậy tùy theo bộ não đó mà ý thức khác nhau,ở đây chỉ số thông minh bẩm sinh được xác nhận vì vậy ý thức của người thông minh khác với ý thức của người không thông minh , ý thức của người không bệnh tật khác với ý thức của người bệnh tật . Đó mới là sự thật khách quan của chính tự thân ý thức . Và dĩ nhiên ý thức được hình thành từ môi trường tự nhiên , môi trường văn hóa , môi trường vật chất chung quanh ,như vậy người sống ở thôn quê ý thức khác với người sống ở thị thành . Nói tóm lại ,ý thức được hình thành từ những cái không phải là ý thức ,đó là sự thật của ý thức . Vì vậy chúng ta có đời sống khái niệm mỗi người mỗi khác do đó hễ chín người thì mười ý . Vật chất quyết định ý thức .
