1 .– Từ năm 1919 đến năm 1929, thực dân Pháp tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai. Điểm nổi bật là tư bản Pháp đẩy mạnh đầu tư vốn sang thuộc địa, nhiều nhất là đầu tư vào nông nghiệp, chủ yếu là cao su.
– Công nghiệp được mở rộng quy mô, khai thác mỏ được coi trọng, đặc biệt là mỏ than. Thương mại, giao thông vận tải, tài chính, ngân hàng đều có bước phát triển.
– Thực dân Pháp còn thi hành các biện pháp tăng thuế, do vậy ngân sách Đông Dương tăng lên. Nhìn chung kinh tế Việt Nam có bước phát triển
mới do có đầu tư kĩ thuật và nhân lực, song rất hạn chế.
– Cơ cấu kinh tế Việt Nam vẫn mất cân đối. Sự chuyển biến kinh tế chỉ diễn ra có tính chất cục bộ, tình trạng lạc hậu vẫn là phổ biến. Kinh tế Việt Nam bị cột chặt vào kinh tế Pháp, là thị trường độc chiếm của tư bản Pháp.

2 . Như chúng ta đã biết, sau một thời gian dạy học ở Trường Dục Thanh (Phan Thiết, Bình Thuận), Bác Hồ đi vào Sài Gòn, để thực hiện hoài bão của mình, đó là ra đi tìm đường cứu nước. Sau một thời gian sinh sống ở đây, Bác đã gặp được anh Lê và trở thành một đôi bạn thân thiết. Những ngày này, Bác thấy được nhiều điều mới lạ, từ xem đèn điện, chiếu bóng đến ăn kem...

Một hôm, Bác đột nhiên hỏi bạn: Anh Lê, anh có yêu nước không? Anh Lê ngạc nhiên và đáp: “Tất nhiên là có chứ!”. Anh có thể giữ bí mật không? - Có. Tôi muốn đi ra nước ngoài để xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi trở về giúp đồng bào của chúng ta... Anh có muốn đi với tôi không? Anh Lê trả lời: Nhưng chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi? Đây, tiền đây! Bác vừa nói, vừa giơ hai bàn tay; Chúng ta sẽ làm việc, chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Thế thì anh cùng đi với tôi chứ? Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của Bác, anh Lê đồng ý. Nhưng sau khi suy nghĩ kỹ, anh Lê không đủ can đảm và giữ lời hứa nữa. Ngày 05/6/1911, trên một chiếc tàu buôn của Pháp (Latouche Tréville), Bác bắt đầu con đường vạn dặm tìm đường cứu nước để đem lại độc lập, tự do cho dân tộc bằng đôi bàn tay lao động chân chính của mình .

Câu chuyện ngắn gọn nhưng lại là một hình ảnh mang tính biểu trưng rất đậm nét về tinh thần lao động của Người; ẩn chứa đằng sau hành động ấy, là cả một hành động yêu nước thiết tha, một ý chí kiên định, dũng cảm và sáng suốt, quyết chí đi tìm con đường cứu nước giải phóng dân tộc thoát khỏi ách thống trị của thực dân Pháp, mà bao đời nay các bậc cách mạng tiền bối vẫn chưa làm được. Người biết, con đường ở phía trước còn dài, rất gian lao, vất vả nhưng Người vẫn vững niềm tin vào con đường chính nghĩa, tin vào sức lao động chân chính của mình. Chúng ta càng thấy rõ ý chí quyết tâm của Bác về hướng đi và ý chí căm thù giặc ngoại xâm đã giày xéo lên quê hương đất nước. Câu chuyện trên là một sự khẳng định ý chí ban đầu về lòng yêu nước, đến cả đời hoạt động cách mạng của Bác.

Những ngày ấy, Bác Hồ đã gặp không ít khó khăn, thử thách nhưng bằng niềm tin và ý chí, đã đưa Bác vượt qua cái lạnh giá, cắt da của mùa đông ở Châu Âu, chỉ với “Viên gạch hồng” hằng ngày trước lúc đi làm, Bác đã đem viên gạch này bỏ vào lò sưởi để đêm đến Bác dùng làm sưởi ấm, hoặc những ngày bị giam cầm trong nhà lao của Tưởng Giới Thạch, Bác viết: “Kiên trì và nhẫn nại, không chịu lùi một phân, vật chất tuy đau khổ, không nao núng tinh thần”, hay “Muốn nên sự nghiệp lớn, tinh thần càng phải cao”. Xuyên suốt câu chuyện, chúng ta càng nhận rõ: Tư tưởng chỉ đạo trong hành động của Bác. Yếu tố tinh thần đã nâng bước đưa Bác Hồ vượt mọi thử thách khắc nghiệt của cuộc sống, thực hiện lý tưởng đó là giải phóng dân tộc khỏi ách áp bức bóc lột của thực dân, phong kiến, nhằm đem lại độc lập, tự do cho dân tộc.

Ở đây chúng ta càng cảm phục hơn về tấm lòng của Bác Hồ; vì nước, vì dân. Tấm gương đó luôn là bài học quý để cho mỗi người chúng ta học tập suốt đời. Đồng thời, chúng ta càng ý thức rõ hơn về mình, nhất là những hạn chế của bản thân mà cần phải có nhiều cố gắng học tập và rèn luyện theo tấm gương đạo đức của Người.

Nhà thơ Tố Hữu đã viết:

“Ta bên Người. Người toả sáng bên ta,
Ta bỗng lớn lên bên Người một chút”.

Để lớn lên, ta thường xuyên rèn đức, luyện tài, có lý tưởng sống và ý chí tự lực tự cường, bằng sức lao động chân chính. Cho nên, mọi người phải xác định rõ lý tưởng sống là cống hiến, là tận tâm, tận lực để phục vụ. Trong lao động phải xuất phát từ mục tiêu trong sáng, làm việc phải có ý chí quyết tâm, vì: ý chí đó là một đức tính cần nhất trong những lúc khó khăn.

Trong công việc, phải kiên trì làm từ những việc nhỏ, đến việc lớn, từ những việc đơn giản đến phức tạp. Sống luôn cầu tiến bộ, vươn lên bằng ý chí, bằng đôi bàn tay hăng say lao động thì mọi việc mới đem lại hiệu quả cao. Bác Hồ đã dạy: “Không có cái gì dễ, mà cũng không có cái gì khó. Nghĩa là có dễ đi nữa thì phải phấn đấu mới thành công, còn khó đến mấy mà quyết tâm phấn đấu, phấn đấu có phương pháp, có kế hoạch thì mới thắng lợi... Đây là bài học nghị lực, can đảm quyết tâm trong mọi việc, mọi cảnh, bài học bền chí, nhẫn nại, khắc khổ trong gian lao hằng ngày” để làm tốt công việc, bên cạnh không ngừng nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, mà còn phải thường xuyên học tập để không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Vì vậy, mọi người phải tự rèn luyện ý chí tự học; tự học qua sách vở, báo chí v.v... Học ở đây là “học thật” bằng chính sức lao động của mình mà đạt được. Bác Hồ dạy đã: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể”. Học phải có ý chí quyết tâm để phục vụ nhân dân, chứ không phải học để thăng quan, tiến chức. Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, bằng đôi bàn tay lao động cần cù, chân chính của mình, vừa làm để kiếm sống, vừa học tập để hoạt động cách mạng. Đây thực sự là một bài học lớn về “Học phải đi đôi với hành” mà mọi người cần phải học tập và rèn luyện suốt đời. Câu chuyện trên, thật sự là một bài học nêu gương thiết thực về ý chí tự lực tự cường, tấm lòng yêu nước sâu sắc của Bác Hồ mà chúng ta cần phải học tập noi theo.

Ngày nay, cả đất nước và cả dân tộc Việt Nam của chúng ta đã và đang thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác”; Chúng ta cần hiểu rằng, tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết tinh những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta và tinh hoa văn hóa của nhân loại, là tài sản tinh thần vô giá của Đảng và nhân dân ta, là tấm gương sáng ngời để mọi người dân Việt Nam học tập và noi theo. Trên thực tế, từ cuộc đời, tư tưởng và tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng qua từng giai đoạn cách mạng, đất nước ta đã không ngừng phát triển, dù có những khó khăn nhất thời, nhưng chúng ta vẫn quyết tâm vượt qua để đưa sự nghiệp cách mạng của Đảng đến thắng lợi hoàn toàn .

Đạo đức của Bác Hồ là tấm gương trọn đời phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và nhân loại, là tấm gương của ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử thách, khó khăn để đạt mục đích chung của cách mạng; là tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân; Người luôn để lại cho mọi người, lòng cảm phục kính trọng và niềm tin sâu sắc. Người tuy đã đi xa nhưng cuộc đời sự nghiệp, công lao và tấm gương đạo đức của Bác luôn toả sáng và còn rất nhiều, rất nhiều câu chuyện nói về Người, nhưng chắc chắn rằng vẫn không thể nào nói hết. Qua câu chuyện này, sẽ phần nào giúp chúng ta hiểu thêm về Bác, để mọi người chúng ta ra sức học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Người.

3 .

Cảng Nhà Rồng trưa 5/6/1911. Con tàu Đô đốc Latouche Tréville (Admiral Latouche Tréville) nhổ neo bắt đầu hành trình về đất Pháp. Theo nhiều tài liệu lịch sử, cũng từ chính con tàu huyền thoại này, người thanh niên trẻ Nguyễn Tất Thành (với tên gọi Nguyễn Văn Ba hay Anh Ba) đã ra đi tìm đường cứu nước.

Trong cuốn sách “Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch” của Trần Dân Tiên, khi kể về cuộc hành trình nghìn dặm xuyên qua nhiều lục địa trên con tàu Đô đốc Latouche-Tréville của Chủ tịch Chí Minh có đoạn: “Rời Sài Gòn, chiếc tàu lần lượt đến Singapore, băng qua Eo biển Malacca, rồi Ấn Độ, Ceylon, Djibouti (Sừng châu Phi), vào Biển Đỏ, Port Said, lại ra Biển Đỏ, vào Địa Trung Hải và cập cảng Marseille (Pháp) ngày 6/7/1911. Sau thời gian ngắn lưu lại Marseille, tàu nhổ neo đi tiếp đến Le Havre vào ngày 15/7/1911 đến Dunkerque để sửa chữa tu bổ trong hơn 40 ngày…

Thế nhưng, có lẽ sẽ khá nhiều người bất ngờ khi biết rằng, ngoài chiếc tàu Đô đốc Latouche Tréville kể trên còn có tới… 3 chiếc khác cùng đặt theo tên viên Đô đốc Hải quân Pháp Louis-René Levassor de Latouche-Tréville (1745-1804). Cụ thể, qua nhiều nguồn sử liệu, học giả - nhà nghiên cứu An Chi chỉ ra, trong số 4 con tàu mang tên Latouche-Tréville chỉ có duy nhất một chiếc có kèm cả quân hàm “đô đốc” (admiral).

Trong bài viết đăng tải trên Petro Times, học giả - nhà nghiên cứu An Chi cho biết, chiếc thứ nhất ( không kèm admiral) là tàu hộ tống (aviso) Latouche-Tréville bằng gỗ có chân vịt (1860-1886) chạy bằng động cơ hơi nước 150 mã lực, có kích thước: 53 x 8,32 x 3,76m. Tàu này được trang bị 2 lựu pháo cỡ 30; biên chế: 65 người (năm 1860), sau đó lên 68 người (từ 1879).

Chiếc thứ hai (không kèm admiral) là tuần dương hạm bọc sắt (croiseur cuirassé) Latouche-Tréville (1892-1926). Tàu do Công ty rèn và Xưởng tàu Méditerranée đóng ở Le Havre, hạ thủy ngày 8/10/1892. Và cuối cùng, chiếc thứ ba (không kèm admiral) là tàu hộ tống chống tàu ngầm (frégate anti-sous-marine) Latouche-Tréville hiện đại.

Chiếc tàu hộ tống chống ngầm Latouche-Tréville có thể chở thủy thủ đoàn gồm 20 sĩ quan, 120 hạ sĩ quan hải quân và 95 quân nhân phục vụ các ngành. Với thiết kế nhằm mục đích chống ngầm, tàu được trang bị vũ khí phòng không (gồm 1 hệ thống Crotale EDIR với 8 tên lửa trên giàn và 18 dự bị, 2 hệ thống Simbad - 2x2 tên lửa Mistral, 1 pháo 100mm CADAM, 2 giá súng cho đạn 20mm, 4 giá cho tiểu liên 12,7mm), vũ khí chiến đấu mặt đất (8 tên lửa Exocet MM40), cùng vũ khí chống tàu ngầm (gồm 10 ngư lôi L5 Mod4, 2 máy phóng ngư lôi L5, 12 ngư lôi MK46…).

Còn con tàu Đô đốc Latouche-Tréville mà chúng ta thường nhắc tới gắn liền với hành trình cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một thương thuyền của Công ty Vận tải đường biển Chargeurs Réunis (Pháp), còn gọi là Hãng tàu Năm Sao (do có biểu trưng là hình 5 ngôi sao trên cột ống khói).

Con tàu được đặt theo tên của Đô đốc Hải quân Pháp René Latouche-Tréville do hãng đóng tàu Loire ở Saint-Nazaire (Pháp) đóng xong vào ngày 21/9/1903, hạ thủy ngày 2/5/1904 tại Nantes. Tàu được đăng bạ tại Cảng Le Havre dưới số hiệu 5601960. Ngoài Amiral Latouche-Tréville, hãng Chargeurs Réunis còn có 5 chiếc khác (kèm quân hàm Admiral) bao gồm: Amiral Latouche-Tréville, Amiral de Kersaint, Amiral Nielly, Amiral Orly, Amiral Ponty và Amiral Magon.

Từ 1904-1929, hãng Chargeurs Réunis đưa tàu Đô đốc Latouche-Tréville vào khai thác. Thời kỳ Chiến tranh thế giới I, chiếc tàu này từng được sử dụng để đưa Lữ đoàn viễn chinh Nga từ Mãn Châu Lý (thuộc khu tự trị Nội Mông, tên gọi Mãn Châu Lý bắt nguồn từ tên tiếng Nga của từ Mãn Châu là Manchzhuriya) sang Marseille để tham chiến cùng đồng minh Pháp. Sau khi bị hư hỏng nhẹ do va chạm với tàu hơi nước Anna Skogland của Nauy tại Havre vào ngày 27/2/1925, tàu phục vụ thêm gần 4 năm thì chính thức được nghỉ hưu và tháo dỡ tại Dunkerque vào ngày 11/3/1929.

Một số nhà nghiên cứu đã gọi sự gắn bó đầy bất ngờ giữa tàu Đô đốc Latouche-Tréville với Người - Chủ tịch Hồ Chí Minh trên hành trình vượt trùng dương tìm đường cứu nước là “số phận lịch sử”. Chính bởi số phận nên mặc dù chỉ có 25 năm hoạt động, nhưng con tàu mang tên Đô đốc Hải quân Pháp đã trở nên bất tử cùng với sự bất tử của Người - một con người huyền thoại, một vĩ nhân, một anh hùng dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới.