Nhà phê bình văn học Hoài Thanh từng viết: ‘văn chương gây cho ta những tình cảm ta ko có luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có'’ ta hiểu ý nghĩa câu văn trên như thế nào? Trước hết văn chương là 1 loại hình nghệ thuật lấy ngôn từ làm chất liệu, là những bài thơ câ chuyện do nhà thơ, nhà văn sáng tác đạt trình độ nghệ thuật được người đọc tiếp nhận. ‘Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có’ nghĩa là trước khi tiếp xúc với tacs phẩm văn chương, trong tâm hồn ta chưa xuất hiện thứ tình cảm đó, ví dụ như: tình cảm yêu thương đồng loại, tình cảm trân trọng với môi trường; nhưng qua những tác phẩm như: ‘Dế Mèn phiêu lưu kí’, ‘bức thư của thủ lĩnh da đỏ’,..., trong tâm hồn ta đã nẩy nở những tình cảm mới, ta biết vươn tới 1 thế giới tốt đẹp, muôn loài kết làm anh em, biết bảo vệ môi trường sống. ‘Văn chương luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có’ những tình cảm ta sẵn có đó là tình cảm gia đình, tình yêu quê hương, đất nước, tình bạn bè, thầy cô, sau khi đọc qua nhiều tác phẩm văn chương nói về những tình cảm quý báu đó, chúng đã trở nên càng sâu sắc và thiêng liêng hơn. Ví dụ như: tình yêu quê hương đất nước mới chỉ là mớn chớn thì qua tác phẩm nổi tiếng về lòng yêu quê hương, đất nước thì tình cảm đó lại thêm đậm sâu, lấn sâu trong máu thịt con người; chẳng ai có hiểu được công lao dưỡng dục của cha mẹ nhưng văn chương đã mài sác hơn ý niệm đẹp đẽ ấy để mỗi khi ta nghe những câu như vậy, lòng ta lại dưng dưng xúc động, ta lại càng thấm thía hơn công lao cũng như sự hi sinh vô bờ của cha mẹ dành cho ta. Những tác phẩm văn chương thật quan trọng đối với cuộc sống. Văn chương là tấm gương phản chiếu cuộc đời thật của con người, giúp thế giới không còn vô tình, khô cằn vì thiếu đi tình thương giữa con người với nhau. Chất liệu của văn chương cuộc sống là còn văn chương thì làm đẹp lòng người. Văn chương thật kì diệu, nó tác động tới nơi sâu kín trong tâm hồn con người – tình cảm. Và một khi đã thấm vào tâm hồn, tình cảm con người thì hiệu quả nó mang lại rất to lớn và lâu bền. Những tác phẩm văn chương đích thực thật sự là những người thầy gây và luyện cho ta thứ tình cảm cao quý.