Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam có rất nhiều câu tục ngữ đúc kết truyền thống tốt đẹp và lời răn dạy rất đỗi chí tình, đặc biệt là mối quan hệ bạn bè có tác dụng quan trọng tới nhân cách và đạo đức của con người. Tiêu biểu trong số đó là câu tục ngữ : "gần mực thì đen, gần đèn thì sáng".
"Mực" có màu đen, nếu ta tiếp xúc với nó hay sử dụng nó thì sẽ bị vấy bẩn và khó lòng rửa sạch được. Còn "đèn" là vật phát ra ánh sáng, soi rõ bóng đêm, giúp ta làm việc và hoạt động dễ dàng hơn khi trời tối, khi đến gần đèn ta được soi sáng, đó được xem là điều tốt đẹp. Hai hình ảnh trên hòan tòan trái ngược nhau, chúng đối lập và khác xa nhau. Chính vì sự đối lập đó đã tạo nên ý nghĩa của câu tục ngữ. Nhằm nhắc nhở chúng ta trong cuộc sống cần phải biết "chọn bạn mà chơi", không nên tiếp xúc với những ng xấu, những phần tử vô lợi mà chỉ làm cho xã hội có thêm nhiều điều xấu, những "con mọt" đó sẽ ảnh hưởng và khiến ta bị vấy bẩn rồi tiếp tục đi theo con đường "đục khoét" khiến đất nước ngày càng có thêm nhiều tệ nạn xã hội. Mặt khác, nếu ta chơi và tiếp xúc với những người bạn tốt, những con người chăm chỉ, tốt bụng, có lối sống đạo đức lành mạnh, sẽ giúp ta học hỏi được nhiều điều, từ đó đúc kết kinh nghiệm cho bản thân, là động lực cho chúng ta phát triển và có nhiều thành công trong cuộc sống.
Nói tóm lại, câu tục ngữ nhắc nhở mỗi chúng ta cần phải làm chủ bản thân mình, biết cách phân biệt tốt xấu để lực chọn cho mình những người bạn tốt có thể giúp đỡ ta trong cuộc sống cũng như mình giúp đỡ họ, điều đó làm cho cuộc sống ngày càng đẹp hơn.
