* Bài làm tham khảo: >

    Nước Việt Nam ta với hơn 4000 năm lịch sử chống giặc ngoại xâm và giữ nước vẫ luôn sống trên những phẩm chất đạo đức cao đẹp. Với hàng ngàn đạo lí nhân sinh, trong đó có cả lòng biết ơn - một đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta. Cũng từ đó, câu tục ngữ '' Uống nước nhớ nguồn '' xuất hiện. Nó là đúc kết của những kinh nghiệm quý báu ông cha ta.

      Đúng vậy, ta đã biết tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt ( tự nhiên, lao động sản xuất, xã hội ), được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hàng ngày. Đây là một thể loại văn học dân gian. Cho nên, trong câu tục ngữ '' Uống nước nhớ nguồn '' trước hết là đúc kết một kinh nghiệm. Xét về nghĩa đen, Uống nước nghĩa là đang sử dụng một loại nước nào đó, là một hành động sử dụng một thứ gì đó. Nguồn chính là nơi hình thành, tạo ra thứ nước đó để chúng ta uống. Trong câu tục ngữ đã nhấn mạnh từ nhớ để thể hiện lên ý chính nêu trong câu. Mọi người ai ai cũng phải uống nước. Để làm gì ? Để được tồn tại, được phát triển. Chính như thế mà nguồn nước cũng tương đương với sự sống muôn loài. Chúng ta phải biết ơn nguồn nước đó vì nó là nơi hình thành nên thứ nước chúng ta đang sử dụng.

      Không chỉ thế, tục ngữ bao giờ cũng có ý khái quát cả. Chính vì thế, xét về nghĩa khái quát câu tục ngữ chính là một quy luật: Đã uống nước thì phải nhớ nguồn. Chúng ta đã và đang được sống, mà '' sống '' là phải có những khó khăn, thử thách để chúng ta vượt qua. Mà mỗi khó khăn ấy, thử thách đó phải luôn cần có những ý chí, tinh thần lạc quan thì mới chiến thắng được. Tuy nhiên, không phải cái gì cũng tự ta có thể vượt qua được mà phải nhờ sự hỗ trợ từ mọi người xung quanh. Và đó là cái mà ta cần phải biết ơn. Lòng biết ơn sẽ không làm ta mất mát bất cứ thứ gì mà còn giúp ta nhận thêm sự yêu quí từ người khác. Vì thế, chúng ta nên rèn luyện và phát huy đạo lí tốt đẹp ấy.

     Cũng tương tự như câu tục ngữ '' Uống nước nhớ nguồn '', câu tục ngữ '' Ăn quả nhớ kẻ trồng cây '' cũng đã ca ngợi đạo lí này. Một sự việc cụ thể để ta cần bày tỏ lòng biết ơn đó chính là công lao dương dục, sinh thành của cha mẹ. Họ đã phải hy sinh nhiều thứ để ta có được ngày hôm nay. Cha mẹ ngày đêm vất vả nuôi nấng và dạy dỗ ta nên người thì kể từ thời còn bé ta phải biết hiếu thảo với họ để bày tỏ sự biết ơn. Ngoài ra, ở xã hội, các cấp chính quyền còn tạo điều kiện để ta được đi học, được phát huy tài năng của mình. Vì thế, chúng ta cũng phải cố gắng chăm ngoan học giỏi để sau này góp phần bảo vệ và phát triển quê hương, đất nước mình.

    Một trong số những việc làm thiết thực nhất để con người Việt Nam bày tỏ sự biết ơn là: tổ chức các lễ hội, các ngày cúng giỗ, ngày Thương binh liệt sĩ, Nhà giáo Việt Nam, Quốc tế Phụ nữ, ... và một số ngày lễ trọng đại khác. Mỗi năm các ngày lễ, phong tục ấy luôn được mọi người nhớ đến và tổ chức khá long trọng. Toàn thể đất nước luôn cố gắng cống hiến công sức của mình, góp phần cho đất nước mình giàu mạnh. Vậy thì, họ được tổ chức các ngày dành riêng cho mình là rất xứng đáng. Và người Việt Nam cũng không thể sống nếu thiếu các phong tục, lẽ hội ấy được. Vì nó đã trở thành thói quen tốt, truyền thống của dân tộc ta.

     Nói tóm lại, câu tục ngữ đã mang lại nhiều giá trị về văn hóa tinh thần cho dân tộc ta. Và đó cũng là một lời khuyên, một lời nhắc nhở về lòng biết ơn trong xã hội ngày nay. Dân tộc ta phải luôn giữ vững và phát huy tinh thần ấy.

I. Mở bài

– Dẫn dắt: đạo lí nhớ về cội nguồn, nhớ ơn những người đã giúp đỡ chúng ta là một truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam.

– Giới thiệu câu tục ngữ: truyền thống đó được ông cha ta đúc kết trong câu tục ngữ: “Uống nước nhớ nguồn.”

II. Thân bài

1. Giải thích

*Nghĩa đen:

– Uống nước: hưởng dòng nước mát.

– Nguồn: nơi khởi đầu của dòng nước

=> “Uống nước nhớ nguồn”: được hưởng dòng nước mát thì hãy nhớ tới nơi khởi đầu cho ta dòng nước đó.

* Nghĩa bóng:

– Uống nước: hưởng những thành quả, thành tựu mà người khác tạo ra.

– Nhớ nguồn: nhớ tới những người đã tạo ra thành quả đó.

=> “Uống nước nhớ nguồn”: lời răn dạy khi chúng ta nhận những thành quả lao động của người khác tạo ra thì cần có thái đó ghi nhận, biết ơn những công lao, nỗ lực của họ.

2. Biểu hiện của truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”

– Câu chuyện “Cây khế”: chú chim phượng hoàng ăn khế của anh nông dân nghèo nên đã đền ơn anh bằng cách chở anh tới đảo lấy vàng. Từ đó, vợ chồng anh ta sống ấm no, thoát cảnh nghèo khổ.

– Bác Hồ từng dạy: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Câu nói đó thể hiện thái độ trân trọng, biết ơn đối với những hi sinh của thế hệ trước mà cụ thể là vua Hùng để từ đó rút ra trách nhiệm của bản thân, của thế hệ sau với tương lai đất nước.

– Hiện nay, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đền ơn đáp nghĩa tới những bà mẹ Việt Nam anh hùng nhằm ghi nhận những hi sinh lớn lao của họ cho nền độc lập nước nhà.

3. Tại sao ta cần “Uống nước nhớ nguồn”?

– Vạn vật tồn tại trên trái đất này đều có nguồn cội của nó, hoặc được tạo ra bởi sức lao động của ai đó. Vậy nên, “Uống nước nhớ nguồn” là một đạo lí tất yếu của con người.

– Chính sự nuôi dưỡng của bố mẹ, sự chỉ bảo của nhà trường và sự cố gắng giữ gìn độc lập nước nhà không tiếc máu xương của thế hệ trước mà chúng ta được hưởng cuộc sống hòa bình ngày hôm nay nên cần có thái độ biết ơn, thành kính với những giá trị ta được hưởng.

– Có đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”, chúng ta sẽ là những con người có tình có nghĩa – một đức tính mà xã hội nào cũng cần để tạo ra khối đoàn kết lớn mạnh.

4. Bài học tu dưỡng truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”

– Tự hào với truyền thống vẻ vang của nước nhà, có thái độ trân trọng với những hi sinh của các vị anh hùng dân tộc.

– Biết ơn những người đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho mình vượt qua khó khăn.

– Rèn luyện bản thân về cả thể lực và trí lực, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, vững chắc.

5. Phản đề

– Phê phán những con người không biết trân trọng cuộc sống, lãng phí thành quả sức lao động của người khác.

– Phê phán những cá nhân có thái độ sống “sùng ngoại”, hòa nhập mà hòa tan cả những giá trị văn hóa cốt lõi của dân tộc.

– Có những người không biết cố gắng trong học tập và cuộc sống, trở thành gánh nặng của gia đình và xã hội.

III. Kết bài

– Khẳng định giá trị tốt đẹp của đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”

– Liên hệ bản thân để vận dụng tốt đạo lí vào cuộc sống.