a)Nhân vật tôi trong đoạn trích trên là Phương Định
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi được trần thuật từ ngôi kể thứ nhất (được kể bởi nhân vật Phương Định).
Cách lựa chọn ngôi kể này có tác dụng:
-Tạo điểm nhìn phù hợp, dễ dàng tái hiện chân thực hiện thực khốc liệt của chiến tranh. Để cho nhân vật là người trong cuộc kể lại thì câu chuyện sẽ thật hơn, cụ thể và sinh động hơn, tạo cho người đọc cảm giác tin vào câu chuyện hơn.
-Khắc họa thế giới nội tâm, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật một cách chân thực, giàu sức thuyết phục.
-Làm hiện lên vẻ đẹp của con người trong chiến tranh.
b)*Câu rút gọn :
“Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”
*Lời dẫn trực tiếp :
”Về đây khi mái tóc còn xanh xanh”
c)Mình sửa luôn vào bài nhé:>
Trong tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê không chỉ khắc họa phẩm chất anh hùng của những nữ thanh niên xung phong mà qua 3 nhân vật nữ này mà còn thấy được vẻ đẹp của tâm hồn trong sáng hồn nhiên của những cô gái trẻ.
Về điểm chung, cả ba cô gái Phương Định, chị Thao và Nho đều là những cô gái trẻ tuổi, tiêu biểu cho lực lượng thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt lúc bấy giờ. Họ có một cuộc sống và chiến đấu vô cùng khắc nghiệt và vất vả, ba chị em cùng chung sống trong cái hang dưới chân một cao điểm, môi trường sống cực kỳ thiếu thốn và nguy hiểm, thiết nghĩ rằng đó không phải là nơi để dành cho những con người trẻ tuổi sống, đặc biệt là những cô gái tuổi còn đôi mươi. Bởi chứng kiến những cảnh hoang tàn, đổ nát thôi cũng đủ khiến người ta thấy chán chường, đường thì bị bom đánh cho lở loét, hai bên đường không có lá xanh, thân cây bị bom đạn tước khô cháy cả, thùng xăng, thành ô tô hư hỏng vùi trong đất,... Và công việc của những cô gái này cũng không phải là những công việc đơn giản, nó đòi hỏi ở các nữ thanh niên xung phong sự dũng cảm, gan dạ và nhạy bén,“Khi có bom nổ, thì chạy lên đo khối lượng, lấp đất vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Đó là công việc có rủi ro vô cùng lớn, cái chết có thể đến bất kỳ lúc nào, có có thể sẽ hy sinh hôm nay, ngày mai, hay một ngày nào đó vì mảnh bom nổ, vì súng đạn của máy bay trinh sát giặc,... không ai biết được. So với việc khắc họa tâm lý nhân vật thì Lê Minh Khuê có lẽ không có nhiều kinh nghiệm và góc nhìn khi viết về chiến tranh, thế nhưng bằng những trải nghiệm thực tế của mình, tác giả cũng đã đưa vào tác phẩm nhiều phân đoạn chân thực và đắt giá về chiến trường. Ở đó trong từng trang văn dường như ta cảm nhận được cả những hơi thở nóng rực, sự khẩn trương gấp gáp đang dội về trong tâm hồn các cô gái, cái cảm giác hồi hộp khi “chạy trên cao điểm cả ban ngày”, “thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu”, mà Phương Định cũng vừa nghiêm túc vừa tếu táo rằng “ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi.
Thần chết là một tay không thích đùa”. Đặc biệt là trong công việc phá bom, công việc đã trở thành thói quen, một ngày các cô phá ít nhất 3 trái, nhiều là 5 trái bom, đó là công việc không thể tưởng tượng được trong thời bình, nhưng với 3 cô gái, đó lại trở thành công việc thường ngày, thậm chí nó lại còn có cái “thú” riêng, cái “thú” của sự mong manh giữa sống và chết. Tuy rằng Lê Minh Khuê chỉ tập trung khắc họa tâm lý của nhân vật Phương Định khi phá bom, nhưng đó cũng lại chính là điểm chung của cả ba cô gái: Sự tập trung, khéo léo, tinh thần thép và cả sự chuẩn bị cho cái chết của mình. Thông qua những chi tiết về công việc trên chiến trường ấy, chúng ta có thể nhận định rằng, ở trong cả ba cô gái đều hiện lên những vẻ đẹp tâm hồn đáng quý, đó là tinh thần yêu nước, yêu quê hương nồng nàn và lý tưởng cách mạng sâu sắc, tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Các cô gái ấy không sợ cái chết, họ chỉ sợ bom không nổ, đường không được lấp nguyên vẹn, họ đã hy sinh cả tuổi thanh xuân tươi đẹp để giữ cho tuyến đường Trường Sơn huyết mạch được thông suốt. Đặc biệt không chỉ đẹp ở lý tưởng cách mạng, vẻ đẹp của họ còn nằm ở tinh thần đoàn kết, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau trong cuộc sống và chiến đấu. Phương Định, chị Thao và Nho, họ không cầm súng trực tiếp giết giặc, nhưng họ cũng lại là những con người trực tiếp đối mặt với nhiều nguy hiểm, cùng lúc gánh trên vai cả hai vai trò tiền tuyến và hậu phương đầy vất vả và khó khăn, thế nhưng họ vẫn tươi trẻ, yêu đời, sống một tuổi 20 đáng sống hơn bao giờ hết.
Đó là trong chiến đấu, còn trong cuộc sống thường ngày họ cũng có những nét chung giản dị và đáng yêu. Cả Phương Định, chị Thao và Nho đều là những cô gái Hà thành, rời quê hương đến với lý tưởng cách mạng ở cái tuổi đẹp nhất đời người, dấn thân vào nguy hiểm, sống cuộc sống sinh tử chỉ cách nhau một bức màn thế nhưng ở họ vẫn hiện lên những nét đẹp hồn nhiên và trong sáng. Họ đều là những cô gái ham vui, ham sống, tâm hồn nhạy cảm, mau vui mau buồn như nhiều cô gái khác, có thể mới trước đó họ còn đang sợ hãi, xúc động vì đồng đội bị bom vùi, người đầy thương tích. Thế nhưng ngay sau đó chỉ bằng một cơn mưa đá bất chợt, cả ba cô gái, người quên đau, người quên sợ lại bắt đầu hò reo sung sướng như những đứa trẻ, nhặt nhạnh từng hòn nước đá để nghịch ngợm. Không chỉ hồn nhiên, tươi sáng mà họ còn là những cô gái mang nét đẹp dịu dàng, sự mơ mộng, tâm hồn thiếu nữ như nhiều các cô gái phố thị khác, chị Thao yêu âm nhạc, thích chép lời bài hát, thích mặc áo ngực có thêu chỉ màu sặc sỡ, Nho ưng làm công việc tinh tế tỉ mỉ như thêu thùa, lại thích ăn ngọt, còn Phương Định thì thích ngắm mình trong gương, thích hát hò,... Điểm chung lại, có thể thấy rằng dẫu chiến trường ác liệt, cuộc sống muôn ngàn khó khăn vất vả thế nhưng các cô gái vẫn giữ cho mình những nét đẹp tâm hồn nguyên thủy và đời thường nhất, bộc lộ khao khát mãnh liệt về một cuộc sống hòa bình, tự do, không còn bom đạn, chiến tranh, niềm mơ ước về cuộc sống tươi sáng, bình yên trên quê hương.
Tuy có nhiều điểm chung, nhưng mỗi cô gái lại cũng có những điểm riêng làm nên vẻ đẹp tâm hồn cá nhân. Ở nhân vật Phương Định, nhân vật dẫn truyện - “tôi”, cũng là nhân vật trung tâm của tác phẩm, cô hiện lên trong tác phẩm thông qua các nghĩ, cách nhìn nhận về chiến trường, về công việc “trinh sát mặt đường”, và thông qua cả những hồi ức về quê hương, về mẹ. Định là một cô gái Hà thành bước chân vào chiến trường, cô có một quá khứ học sinh ngây thơ hồn nhiên, từng được sống vui vẻ vô tư những ngày trước chiến tranh. Thông qua giọng kể chuyện, có thể nhận thấy rõ rằng Phương Định dù trong hoàn cảnh chiến trường khốc liệt nhưng nàng vẫn giữ cho mình một tâm hồn vui tươi, trong sáng, sự tếu táo xen lẫn sự nghiêm túc. Đặc biệt nét riêng nhất ở nhân vật này chính là sự tự tin, phóng khoáng và chút kiêu kỳ của một người con gái có nhan sắc. Phương Định trong truyện không phải là một cô gái có nhan sắc thật mỹ miều như cô Nguyệt trong Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu, nhưng ở nàng lại có những nét đẹp lãng mạn, duyên dáng như “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”, đôi mắt có cái nhìn xa xăm cuốn hút. Chỉ bấy nhiêu đó thôi cũng đủ làm một bông hoa hiếm giữa chiến trường đầy ác liệt này. Phương Định tự tin và ý thức rất rõ về vẻ đẹp của bản thân, cô thường ngắm mình trong gương, cũng tỏ vẻ lạnh lùng xa cách mỗi khi có mấy anh lái xe ghé lại hỏi thăm chị em, đó là cái kiêu hãnh của một cô gái trẻ tuổi, xuân sắc và chưa dành trái tim cho ai. Bên cạnh những điểm nhấn về ngoại hình, thì Lê Minh Khuê tập trung nhiều hơn vào vẻ đẹp trong đời sống nội tâm của nhân vật. Định có một tâm hồn trong sáng, mơ mộng, trẻ thơ, giữa chiến trường nhưng cô luôn ôm ấp những giấc mơ, những ký ức về Hà Nội thân thương, về người mẹ tảo tần, cơn mưa đá bất chợt đã đưa chị về những cảnh tượng bình yên nơi quê nhà, bầu trời, mái nhà, cánh cửa sổ, bóng mẹ, chiếc xe chở đầy kem, hoa công viên, tiếng trẻ con đá bóng, tiếng rao của bà bán xôi, ánh sáng đèn điện,... Tất cả những hồi ức tươi đẹp ấy đã mang đến cho tâm hồn Phương Định sự bình yên, làm dịu đi cái ác liệt ghê gớm của tiếng bom nổ, đạn rơi, của những cảnh tượng tan tành nơi chiến trường. Đồng thời nó cũng bộc lộ niềm khao khát, ước mơ về một cuộc sống thanh bình, tốt đẹp, tình yêu, sự gắn bó tha thiết với gia đình với quê hương của Định. Bên cạnh sự mơ mộng, hồn nhiên thì Phương Định còn mang những vẻ đẹp của sự kiên cường, dũng cảm, tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Trong khi phá bom Phương Định từng nghĩ đến cái chết của mình, nhưng điều cô lo hơn cả là nếu bom không nổ phải làm sao để dẫn mìn một lần nữa. Định là một cô gái gan dạ, nhưng cũng có lúc cô lo lắng, sợ hãi, lo lắng nhưng nghĩ đến xung quanh có đồng đội đang chờ đợi, còn có ánh mắt của các anh cao xạ đang dõi theo nàng lại trở nên bình, dáng lưng thẳng tắp đến chỗ có quả bom. Khi đào bom lưỡi xẻng chạm vào quả bom một tiếng sắc lạnh, vỏ quả bom nóng, đó là dấu hiệu chẳng lành, nhưng Phương Định không ngừng tay cô lại càng thao tác nhanh hơn để hoàn thành nhiệm vụ của mình. Đồng thời Phương Định cũng là một người có kinh nghiệm, cẩn thận trong công việc. Đối với đồng đội Phương Định là một người có cái nhìn khách quan, yêu thương và gắn bó với mọi người, khi đồng đội đi phá bom chưa về lòng Định nóng như lửa đốt, lo lắng thậm chí gắt vào điện thoại với cả chỉ huy. Khi Nho bị thương, Phương Định không có nhiều kinh nghiệm như chị Thao để nhận biết, nhưng lại là người biết phối hợp moi đất, cứu đồng đội thay chị Thao chăm sóc Nho vì chị sợ máu. Phương Định trở thành một cô gái tỉ mỉ, thạo việc cẩn thận băng bó cho Nho, rồi tiêm cả thuốc giảm đau cho cô bạn. Thêm nữa Phương Định cũng là một cô gái bay bổng, phóng khoáng thích hát, cô hát được nhiều loại nhạc, đặc biệt là những khúc quân hành, điều đó đã bộc lộ trong lòng cô những niềm yêu thương, ngưỡng mộ và lý tưởng cách sâu sắc.
Về Nho trong tác phẩm, trong cái nhìn của Phương Định Nho là một cô gái ngây thơ hồn nhiên như một đứa trẻ con, có tâm hồn ăn uống, đòi ăn kẹo ngay cả khi mới tắm từ suối lên áo quần còn ướt. Đối với Phương Định Nho “trắng và tròn như một que kem mát lạnh” mang đến cho người cảm giác trong sáng, thanh khiết và ngọt ngào, khiến người ta chỉ muốn yêu thương, che chở. Với cách nhìn của nhân vật chính có lẽ Nho là cô gái trẻ tuổi nhất trong cả ba người, thế nhưng so về tuổi đời chinh chiến thì nàng cũng chẳng kém cạnh gì hai người chị, cô cũng là người có kinh nghiệm phá bom mấy quả một ngày. Trong lúc không may hầm bị bom nổ sập, Nho bị thương ở cánh tay, dù đau đớn thế nhưng cô chưa từng than một tiếng, giọng nói đầy kiên cường, phóng khoáng “Không chết đâu! Đơn vị đang làm đường kia mà. Việc gì phải khiến nhiều lo lắng. Ơ cái bà này này sao bà cứ cuống quýt lên vậy?”. Rõ ràng Nho cũng là một người có suy nghĩ trưởng thành, không muốn vì bản thân mà để ảnh hưởng đến người khác, hơn thế nữa nàng cũng nhận thức được vết thương này chẳng có đáng là gì, đối với một thiếu nữ như Nho, đó là sự mạnh mẽ, gan góc hiếm có. Bên ngoài vẻ vô tư, hồn nhiên, phóng khoáng thì Nho cũng hiện lên với dáng vẻ đầy nữ tính khi nàng thích thêu thùa, một công việc yêu cầu sự tỉ mỉ và đức tính kiên nhẫn.
Cuối cùng là chị Thao, chị là người lớn tuổi nhất trong nhóm, có kinh nghiệm sống và chiến đấu nhiều nhất. “Trong công việc ai cũng gờm chị: cương quyết và táo bạo!”, chị Thao là người có tinh thần kiên định, bình tĩnh và nhạy bén nhất nhóm, thậm chí Phương Định còn có nhận xét rằng “những khi biết rằng cái gì sắp tới sẽ không yên ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực”. Có lẽ đó là dáng vẻ của một người trưởng thành, từng trải, kinh qua nhiều sự tích ghê gớm, nên mấy quả bom nổ rầm trời, hoặc sự im ắng khác thường của máy bay địch đã nằm trong dự liệu và chị biết có chuyện gì sẽ xảy ra, thành thử chị cũng không cảm thấy lạ, vẫn ăn bánh và sinh hoạt như thường chờ nhiệm vụ. Tuy kiên cường, mạnh mẽ thế nhưng chị Thao cũng có những lúc yếu đuối, chị sợ vắt và máu. Chị đủ nhạy bén để nhận ra hầm của Nho bị sập, tức tốc chạy đến cứu đồng đội, thế nhưng thấy máu là chị lại trở nên sợ hãi, “nghẹn ngào, không nước mắt”. Đôi lúc thấy thương vì cái cách chị lúng túng đứng ngoài không biết làm gì, nhưng lại rất muốn được làm việc. Bên cạnh những nét tính cách trên chiến trường thì chị Thao cũng có những vẻ đẹp của một người con gái tuổi còn xuân, chị cũng ưa làm đẹp, nhưng làm đẹp cho mình một cách kín đáo khi thích mặc những chiếc áo ngực thêu đầy chỉ màu, hay tỉ mẩn tỉa lông mày thành một đường mảnh như cái tăm, cũng mơ mộng yêu âm nhạc, nhưng không thích hát mà thích chép lại lời bài hát vào cuốn sổ tay của mình.
Những ngôi sao xa xôi là một tác phẩm hay và đặc sắc khi viết về đời sống và chiến đấu trên chiến trường của các nữ thanh niên xung phong, mặc dù trước đó cũng có nhiều tác giả như Phạm Tiến Duật, Thúy Bắc hay Nguyễn Minh Châu viết về đề tài này, tuy nhiên Lê Minh Khuê vẫn để lại trong lòng độc giả nhiều dấu ấn. Có thể bà chưa có những cái nhìn đa diện và thực tế hơn về chiến tranh, thế nhưng riêng về việc khai thác, phân tích tâm lý nhân vật tác giả đã làm rất tốt. Hình ảnh những con người trẻ tuổi với vẻ đẹp lãng mạn cách mạng, anh hùng mang khuynh hướng sử thi được dựng lại một cách tinh tế, chân thực và sâu sắc.
