thủa xưa , vào đời Lý, đạo Phật rất thịnh hành,chùa chiền, am tự được cất lên ở nhiều nơi , người sùng đạo cũng đông.Vua Lý Thái Tông lại là người ngưỡng mộ đạo Phật từ bi nhất.Ngoài những chùa mới cất, nhà vua còn cho trùng tu các ngôi chùa cổ , tạc tượng đúc chuông.Vào một đêm khoảng tháng giêng, nhà vua nằm mộng thấy mùi hương sực nức.Rồi Phật Bà quan Âm hiện ra dẫn ông đi xem 1 tòa sen chói lọi hào quang.Giật mình thức dậy,nhà vua liền đem điềm chiêm bao kể cho triều thần.Lúc bấy giờ,sư trưởng Thuyền Lão, người đang cầm giềng mối đạo tại hoàng cung mới bàn với nhà vua nên dựng 1 ngôi chùa để kỉ niệm Phật Bà Quan Âm.Chùa được dựng lên giữa 1 cái hồ, hình dạng giống như tòa sen,có 1 cột tròng từ dưới nước nhô lên,nhà vua đặt tên chùa là Diên Hựu,cách kiến trúc theo lối nghệ thuật Đại La.Từ ngày có chùa Diên Hựu về sau,bá tánh thập hương,thấy chùa dựng lên trên 1 cái cột nên truyền nhau gọi là chùa Một cột,lâu ngày thành quen nên ít có ai gọi đó là chùa Diên Hựu
