Nhưng đô vật nào mà chả gọi là “cái” hay là “con”. Người anh đếm mãi:
-Cái nhà này: của tao, con trâu này: của tao, cái chum này: của tao, cái cày, cái búa này: của tao...
Suốt từ sáng đến chiều, những của chìm của nỗi chia đã sắp vợi đi mà vẫn chưa có một vật nào thuộc giông đực cả. Mãi đến lúc trời đã tôi, người em tức ninh mới chụp lấy một cây dao rựa dựng ở bờ hè mà nói răng:
- Đây là “đực rựa” thuộc về phân tôi!
Nói xong, người em vác rựa lùi lũi đi ra giữa lúc người anh cười ha hà vì thấy mưu kế của mình đã đạt.
Từ đây, người em ngày ngày vác rựa vào rừng chặt củi làm kế sinh nhai. Vì không có nhà ở nên anh ta phải ăn nhờ ở đậu hết nhà người bà con này qua người quen khác. Có hôm phải năm đình nằm chùa, ngủ câu ngủ quán như kẻ câu bơ câu bát. Mặc dù khô như vậy nhưng anh vẫn chăm chỉ làm ăn đề khỏi phải ngứa tay ăn xin mọi người.
Một hôm, trăng non vừa mọc, anh đang ngủ say tỉnh dậy tưởng trời đã sáng, bèn vớ lấy rựa đi miết lên rừng. Đến cửa rừng mới hay là mình nhâm: trời vẫn còn khuya. Anh bèn năm duỗi chân đưới một góc cô thụ đợi sáng, nhưng bỗng dưng ngủ quên lúc nào không hay. Anh chàng không ngờ rằng nơi đây là chốn chơi đùa của một bầy khỉ. Hôm ấy chúng cũng kéo nhau đến đây, nhưng khi thấy đưới góc cây có một người lạ năm thẳng đuôn thì tưởng là một thây người; chúng bèn xúm nhau khiêng đi chôn đề lây chỗ nhảy nhót. Đang đi, anh chàng bỗng tỉnh giấc, toan la lên, nhưng thấy chuyện hay hay, nên cứ năm im xem bọn khỉ khiêng mình đi đến đâu. Hỏi lâu, anh nghe bầy khỉ dừng lại nói với nhau:
- Hà rằm hà rạc, chôn vào hồ bạc, không chôn hồ vàng!
Nhưng trong bầy khỉ có một con khỉ đột đứng đầu, bảo chủng:
- Hà rằm hà rạc, chôn vào hồ vàng, không chôn hồ bạc!
Thế là bầy khỉ lại tiếp tục khiêng anh tới một chỗ khác xa hơn. Đến nơi, chúng đặt anh xuống, rồi kéo nhau trở về góc cô thụ. Anh chàng nhìn thấy xung quanh mình có những cục vàng sáng chói thì mừng lắm, bèn chờ cho chúng đi khuất mới đứng đậy nhặt đây túi mang vẻ. Từ khi trở nên giàu có, anh chàng hết làm nhà cửa lại tậu ruộng vườn, nuôi trâu bò, cuộc đời muôn phần tươi hơn trước.
Câu chuyện một người tiêu phu lên núi bắt được vàng từ đó lan đi khắp nơi. Người anh nghe nói nửa tin nửa ngờ. Một hôm vào ngày giỗ cha, hắn thấy em mình tìm đến mời vẻ nhà ăn giỗ. Hắn vội vã nhận lời. Bước vào nhà em, người anh không giâu được kinh ngạc: - Từ đạo ấy đến giờ chú mày làm thế nào mà phát tài đữ vậy?
Người em vui vẻ kể tỉ mỉ cho anh nghe câu chuyện lên rừng gặp khi, và từ hồ bạc tình cờ được chúng chuyển sang hố vàng. Nghe xong, người anh mượn ngay cây rựa, và cũng chờ một đêm trăng non, một minh vác rựa lên cửa rừng. Hắn ta cũng giả vờ duỗi chân nằm dưới góc cô thụ nọ. Lát sau, quả nhiên có một bây khỉ đến nhảy nhót xung quanh góc cây. Khi thấy có người lạ nằm choán chỗ chúng vui đùa, chúng cũng xúm lại khiêng đi chôn, vì tưởng rằng đó là một cái thây người chết. Nhưng đền lúc nghe bầy khỉ nói: “Hà râm hà rạc, chôn vào hồ bạc, không chôn hồ vàng!” thì hăn vội ngửng đâu cãi lại:
- Chôn vào hồ vàng chứ! Chôn vào hồ vàng chứ!
Bầy khỉ không ngờ cái thây người vẫn còn sống, cuống cuồng quẳng hắn xuông lôi bỏ chạy. Hăn bị lăn xuống sườn núi, đâu va vào đá, vỡ sọ chết.
(Theo Nguyễn Đồng Chỉ, Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, tập 4, Viện Văn học xuất bản, 1993)
a. Truyện này kể về kiểu nhân vật nào? Vì sao em xác định như vậy?
b. Truyện được kế theo ngôi thứ mấy? Những từ ngữ nào cho em biết điều đó? Việc sử dụng ngôi kế đó có tác dụng gì?
c. Trong đoạn văn sau đây, đâu là lời của người kể chuyện, đâu là lời của nhân vật?
Người em vui vẻ kể tỉ mỉ cho anh nghe câu chuyện lên rừng gặp khi, và từ hồ bạc tình cờ được chúng chuyển sang hố vàng. Nghe xong, người anh mượn ngay cây rựa, và cũng chờ một đêm trăng non, một mình vác rựa lên cửa rừng. Hắn ta cũng giả vờ duỗi chân nằm dưới góc cổ thụ nọ. Lát sau, quả nhiên có một bầy khỉ đến nhảy nhót xung quanh góc cây. Khi thấy có người lạ nằm choán chỗ chúng vui đùa, chúng cũng xúm lại khiêng đi chôn, vì tưởng răng đó là một cái thây người chết. Nhưng đến lúc nghe bây khỉ nói: “Hà râm hà rạc, chôn vào hồ bạc, không chôn hồ vàng!” thì hắn vội ngửng đâu cãi lại:
- Chôn vào hồ vàng chứ! Chôn vào hồ vàng chứ!
d. Liệt kê vào bảng sau những hành động của người em và người anh ở từng sự việc:
Sự việc Người em Người anh
Phân chia tài sản
Lên rừng và gặp bầy khỉ
Qua hành động trên, em hiểu được gì về phẩm chất của nhân vật người em và người anh?
đ. Liệt kê các yếu tô kì ảo trong truyện. Các yếu tố này có vai trò gì đối với số phận của nhân vật người em?
e. Sắp xếp các sự việc sau theo đúng trình tự xảy ra trong truyện bằng cách điền các chữ số vào sơ đồ:
Câu hỏi em gửi ở dưới ạ
