I. Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước cuối thế kỉ XVIII
- Giữa thế kỉ XVIII chế độ phong kiến ở cả Đàng Ngoài, Đàng Trong khủng hoảng sâu sắc => Phong trào nông dân bùng nổ.
- 1771 khởi nghĩa nông dân bùng lên ở Tây Sơn (Bình Định).
+ Từ 1 cuộc khởi nghĩa nhanh chóng phát triển thành phong trào lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong.
- 1886 - 1788 nghĩa quân tiến ra Bắc lật đổ đoàn Lê - Trịnh, thống nhất đất nước.
II. Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỉ XVIII
1. Kháng chiến chống quân Xiêm (1785)
- Nguyễn Ánh cầu viện quân Xiêm => 5 vạn quân Xiêm tiến vào nước ta.
- 1785 Nguyễn Huệ đã tổ chức trận đánh phục kích Rạch Gầm - Xoài Mút (trên sông Tiền - tỉnh Tiền Giang) đánh tan quân Xiêm, Nguyễn Ánh phải chạy sang Xiêm.
2. Kháng chiến chống quân Thanh (1789)
- Vua Lê Chiêu Thống cầu viện quân Thanh kéo sang nước ta.
- 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung chỉ huy quân tiến ra Bắc.
- Trên đường đi đã dừng lại ở Nghệ An, Thanh Hóa để tuyển thêm quân.
- Sau 5 ngày tiến quân thần tốc, mùng 5 Tết 1789 nghĩa quân Tây Sơn chiến thắng vang dội ở Ngọc Hồi - Đống Đa tiến vào Thăng Long đánh bại hoàn toàn quân xâm lược.
- Phong trào nông dân Tây Sơn đã bước đầu hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất nước và bảo vệ tổ quốc.
III. Vương triều Tây Sơn
- 1778 Nguyễn Nhạc xưng Hoàng đế (hiệu Thái Đức) => Vương triều Tây Sơn thành lập.
- 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế thống trị từ vùng đất từ Thuận Hóa trở ra Bắc.
- Thành lập chính quyền các cấp, kêu gọi nhân dân khôi phục sản xuất.
- Lập lại sổ hộ khẩu, tổ chức lại giáo dục, thi cử, tổ chức quân đội (dịch chữ Hán, chữ Nôm để làm tài liệu dạy học).
- Đối ngoại hoàn hảo với nhà Thanh, quan hệ với Lào và Chân Lạp rất tốt đẹp.
- 1792 Quang Trung qua đời.
- 1802 Nguyễn Ánh tấn công các vương triều Tây Sơn lần lượt sụp đổ.
