- Ngô Quyền là người có công chấm dứt thời kì Bắc thuộc kéo dài hơn 10 thế kỉ, đặt nền móng xây dựng chính quyền độc lập và khẳng định chủ quyền của dân tộc.
- Đinh Bộ Lĩnh là người có công chấm dứt tình trạng cát cứ "Loạn 12 sứ quân" đưa đất nước trở lại bình yên, thống nhất.
Dương Tam Kha vì mưu lợi riêng, nhân khi các con của Ngô Quyền còn nhỏ đã chiếm ngôi. Các quan lại trong triều đình, địa phương phản đối.Sau khi nhà vua giành lại ngôi báu, uy tín triều đình lúc này đã giảm sút, hệ thống cai trị thiếu chặt chẽ, quan hệ trung ương – địa phương lỏng lẻo, các thế lực trong nước trỗi dậy... gây ra "Loạn 12 sứ quân".
-Nhà Tiền Lê, kinh đô Hoa Lư (29 năm, 980 - 1009)
Nhà Tiền Lê bắt đầu khi Đinh Phế Đế nhường ngôi cho Lê Hoàn vào năm 980, trải qua ba đời quân chủ và chấm dứt khi Lê Long Đĩnh qua đời. Quốc hiệu vẫn là Đại Cồ Việt.
