NÓI VỚI CON
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, chủ đề
- Khái quát nội dụng bài thơ
Thân bài:
1.
Mượn lời nói với con, Y Phương đã gợi về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người, bộc lộ niềm tự hào về sức sống bền bỉ của quê hương và dân tộc mình. Bài thơ đi từ tình cảm gia định mà mở rộng ra là tình cảm quê hương, từ những kỉ niệm gần gũi thân thương mà nâng lên thành lẽ sống.
2. Mở đầu bài thơ người cha nói với con về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người:
- Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đỡ và chờ mong của cha mẹ:
" Chân phải . . . .
. . . . . tiếng cười"
Nhịp thơ 2/3, câu trúc đối xứng, nhiều từ được láy lại, hình ảnh cụ thể, 4 câu thơ đầu gợi lên không khí gia đình ấm cúng với hình ảnh đứa con, cha, mẹ, tiếng nói, tiếng cười. Từng bước đi, từng tiếng nói của con đều được cha mẹ chăm chút và vui mừng đón nhận. Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, sự nâng đỡ, mong chờ của cha mẹ.
- Người cha còn nói cho con biết con lớn lên trong cuộc sống lao động, trong tình yêu thương của người đồng mình, tring nghĩa tình của quê hương, làng xóm.
+ Con lớn lên trong cuộc sống lao động của người đồng mình. Cuộc sống lao động cần cù mà vui tươi được nhà thơ gợi lên qua các hình ảnh đẹp, đậm màu sắc dân tộc:
" Người đồng mình . . . . . .
. . . . . . . câu hát "
"Lờ: là dụng cụ đánh bắt cá của người miền núi. "Đan lờ cài nan hoa" là nói lên công việc tạo nên vẻ đẹp của người lao động. Vách nhà không chỉ ken bằng gỗ mà được ken bằng câu hát. Các động từ "cài", "ken" vừa diễn tả động tác cụ thể, khéo lép trong lao động vừa nói lên cuộc sống lao động gắn bó, hòa quyện niềm vui của người đồng mình . . .
+ Con lớn lên trong sự đùm bọc, che chở của núi rừng quê hương.
" Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng"
Rừng núi quê hương thật thơ mộng, nghĩa tình. Thiên nhiên ấy đã che chở, nuôi dưỡng con người về tâm hồn và lối sống. Hoa là vẻ đẹp mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Con đường không chỉ để đi ngược về xuôi, lên nương về bản mà còn cho những tấm lòng nhân hậu. nghĩa tình.
`-->` Người cha muốn nói cho con bieeys quê hương mình là một vùng quê giàu truyền thống văn hóa và cũng thật nghĩa tình.
+ Người cha còn nhắc đến kỉ niệm ngày cưới của mình với con để mong con luôn nhớ con lớn lên trong tình yêu và niềm hạnh phúc của cha mẹ, trong cội người của hạnh phúc. Đó là điểm mọi tình yêu thương trong con. `->` Nói với con những điều đó người cha muốn dạy dỗ con tình cảm cội người bằng chính tình yêu và lòng tự hào về quê hương và gia đình.
3. Cha tự hào nói với con về sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, về truyền thống cao đẹp của người đồng mình.
- Về quê ương và mong ước con hãy kế tục xứng đáng với truyền thống ấy. "Người đồng mình: là đồng bào, người cùng quê hương. Với lời nói mộc mạc, giản dị, hình ảnh cụ thể kết hợp với kiểu câu dài ngắn khác nhau tác giả gợi bao tình yêu thương về người đồng mình.
- Người đồng mình vất vả, mạnh mẽ, khoáng đạt, bền bỉ, gắn bó với quê hương dù quê hương còn cực nhọc, đói khổ, người đồng mình không bao giờ lùi bước trước khó khăn, thử thách. Tâm càng sáng, chí càng cao, tầm nhìn càng xa rộng tràn đầy niềm vui và sư lạc quan:
" Sống trên đá . . . . .
. . . . . cực nhọc "
Từ đó người cha mong muốn con có nghĩa tình chung thủy với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua những khó khăn, thủ thách bằng ý chí nghị lực và niềm tin của mình. . .
- Người đồng mình mộc mạc nhưng giàu ý chí và niềm tin. Thuy thô sơ da thịt nhưng không nhỏ bé về tâm hồn và ý chí. Họ biết lo toan và mong ước:
" Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn:
Họ biết tự lực, tự cường xâu dựng quê hương, duy trì truyền thống và những tập quán tốt đẹp của người đồng mình:
" Người đồng mình . . . . .
. . . . . . phong tục"
Câu thơ mang 2 lớp nghĩa: nghĩa tả thực: "Đục đá kê cao" là hành động có thực thường thấy ở miền núi, "quê hương" vốn là khái niệm trừu tượng chỉ nơi chốn sinh thành của 1 người nào đó. Nghĩa ẩn dụ: núi "đục đá kê cao quê hương" là muốn khái quát về tinh thần tự tôn, ý thức xây dựng, bảo tồn quê hương, văn hóa cội người. . .
- Kết thúc bài thơ là lời nhắn nhủ dặn dò của người cha mong muốn con mình phải tự hào về truyền thống tố đẹp của quê hương, hãy lấy những tình cảm là hành trang để vững bước trên đường con:
" Con ơi . . .
. . .
Nghe con."
Hình ảnh "thô sơ da thịt" lặp lại 2 lần như muốn con khắc cốt ghi tâm. Người đồng mình tuy mộc mạc, chân chất nhưng có lẽ sống cao đẹp. Trên đường đời con phải sống cao thương, tự trọng để xứng đáng với người đồng mình. Con không bao giờ nhỏ bé được dù con đường phía trước con đầy chông gai, cay hãy tự tun bước đi bởi sau lưng con có gia đình, quê hương, bởi trong tình con sẵn ẩn chứa quý báu của người đồng mình. Hai tiếng " Nghe con chứa đựng tấm lòng yêu thương và niềm tin sâu lặng cha đặt nơi con. Hai tiếng ấy khép lại bào thơ để lại dư âm nhẹ nhàng mà âm vang xao xuyến.
4. Nghệ thuật
Kết bài:
- Khẳng định giá trị của bài thơ
- Liên hệ mở rộng.
