I. Mở bài:
- Giới thiệu về Nam Cao.
- Giới thiệu về tác phẩm Chí Phèo và hình ảnh giọt nước mắt của hắn.
II. Thân bài:
- Giọt nước mắt trong các tác phẩm văn học:
+ Nước mắt: Sản phẩm cụ thể của tình cảm, thể hiện cảm xúc của con người.
+ Tâm trạng của con người khi rơi vào tột đỉnh của xúc cảm (buồn, vui): bật ra tiếng khóc, nước mắt.
+ Bắt gặp nhiều nhân vật với nhiều tính cách đặc trưng khác nhau có những giọt nước mắt như thế (Lão Hạc, Vợ nhặt,...).
=> Giọt nước mắt của Chí Phèo khác hơn (không biết là giọt nước mắt đau khổ hay hạnh phúc).
- Giọt nước mắt của Chí Phèo - nước mắt hạnh phúc:
+ Chí Phèo là một con người cô đơn, bị cả làng xa lánh.
+ Thị Nở đến với hắn bất ngờ, quan tâm hắn, khiến hắn ấm lòng, cảm động "lần này là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho".
+ Một con người tưởng đã chai lì cảm xúc (con quỷ), vẫn có thể thấy "mắt mình hình như ươn ướt" vì cảm động => Cảm xúc chưa từng có.
=> Đây là giọt nước mắt hạnh phúc của hắn khi được quan tâm, cũng là giọt nước mắt khi lương tri thức tỉnh.
- Giọt nước mắt đau khổ của Chí Phèo:
+ Chí Phèo bị Thị Nở từ chối tình yêu vì định kiến xã hội (bà cô): "Thị chống hai tay vào háng, vênh vênh cái mặt lên, ...trút vào hắn tất cả những lời của bà cô".
+ Diễn biến tâm trạng của Chí rất phức tạp: "hắn ngạc nhiên", "hắn sửng sốt", "hắn ôm mặt rưng rưng khóc" => Giọt nước mắt thực sự đầu tiên đã rơi xuống.
+ So sánh: Giọt nước mắt hạnh phúc "ươn ướt" và giọt nước mắt đau khổ "rưng rưng".
+ Giọt nước mắt ấy là bi kịch bị từ chối quyền làm con người.
- Trước khi gặp Thị Nở: Hắn là một con quỷ, chưa từng ngớt cơn say - Thị Nở đến: Cứu vớt tâm hồn hắn, thậm Chí hắn đã mở được trở lại xã hội.
- Giờ đây, Thị Nở lại đẩy hắn xuống vực thẳm bởi lề thói xã hội.
- Chí Phèo tìm đến rượu để quên, để lấy lại sức mạnh => Càng uống càng tỉnh, thấy "thoang thoảng mùi cháo hành" => Con người trong hắn đã thức tỉnh.
- Sự thật đau khổ: Muốn làm người nhưng lại bị từ chối quyền làm người: "hắn ôm mặt khóc rưng rưng" => Tiếng khóc của một con người đau khổ tột cùng.
+ Những thanh âm của cuộc sống thanh bình đời thường vẳng vào tai hắn: tiếng Chim, tiếng anh thuyền chài,... => Âm thanh của hạnh phúc hắn lần đầu được nghe. Hạnh phúc đến nhanh đi nhanh, một con người không thể chịu đựng nổi => Bật ra tiếng khóc.
=>Tiếng khóc, giọt nước mắt của Chí Phèo là của một người đàn ông bị từ chối tình yêu, của một người cô đơn bị bỏ rơi, lạc loài giữa xã hội, của một con người bị dồn tới đường cùng, từ chối quyền được làm người.
=> Chí Phèo đại diện cho người nông dân dưới đáy xã hội, khao khát được yêu thương, yên bình những không được. Tiếng khóc là tiếng nói đòi quyền sống, làm người.
- Nghệ thuật miêu tả tiếng khóc của Nam Cao:
+ Khả năng phân tích tâm lý tài hoa, hóa thân vào nhân vật và trải nghiệm.
+ Giọt nước mắt của nhân vật trong tác phẩm đều là giọt nước mắt của những số phận bi kịch (lão Hạc, nhà văn Hộ,...).
=>Tiếng khóc giàu ý nghĩa hình tượng, góp phần nổi bật chủ đề của tác phẩm.
III. Kết bài:
- Khẳng định lại vấn đề.
