Khát vọng sống đẹp, sống cống hiến là chủ đề mà khá nhiều tác giả lựa chọn làm chủ đề cho bài thơ của mình. Bài thơ " Mùa Xuân Nho Nhỏ " của Thanh Hải là tác phẩm khá thành công khi viết về chủ đề này.
Thanh Hải là 1 nhà văn khá nổi tiếng có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam Việt Nam từ những ngày đầu. Nếu nhắc đến Thanh Hải thì không thể không nhắc đến bài thơ " Mùa Xuân Nho Nhỏ " của ông được tác giả sáng tác năm 1980.
Nếu đầu bài thơ, tác giả miêu tả hình ảnh làm đẹp thêm tô thêm cho mùa xuân là âm thanh náo nức vang trời của tiếng chim chiền chiện và sắc mày tím biếc diệu dàng của cánh lục bình ở trên sông thì ở đây tứ thơ được lặp lại, tạo ra sự đối xứng chặt chẽ:
“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến”.
Tác giả muốn được làm bông hoa tỏa ngát hương, con chim mang tiếng hót và không làm mất đi nét riêng của mỗi người. Đổi đại từ nhân xưng từ " tôi " thành " ta ". " Ta làm " - điệp từ, làm cho lời thơ mạnh mẽ, dứt khoát, thể hiện quyết tâm hòa nhập với cộng đồng của tác giả - hòa nhập cái " tôi " cá nhân và niềm tin chung, vào cuộc sống của dân tộc. Đại từ nhân xưng " ta " vừa chỉ số ít, nhưng cũng vừa chỉ số nhiều, vừa chỉ cái riêng và cũng vừa chỉ cái chung. " Ta " ở đây có thể là nhà thơ và cũng có thể là mọi người. Tác giả đã khéo léo sử dụng những tiếng có vần bằng âm mở : " ta "; " hoa " làm tăng sự gợi cảm cho ý thơ. Hình ảnh " con chim hót, cành hoa, nốt trầm " là những hình ảnh thiên nhiên đẹp giản dị, cách cấu từ lặp lại tạo ra sự đối xứng chặt chẽ, bãy tỏ ước nguyện được cống hiến cho đời là 1 lẽ tự nhiên. Hình ảnh nốt trầm xao xuyến: " nốt trầm " nốt nhạc thấp, hòa trong bè, chỉ làm nền dễ nhận ra được, những " nốt trầm " ấy khiến người nghe phải xao xuyến. Từ láy " xao xuyến " cùng với phép ẩn dụ đã giúp cho bài thơ khiêm tốn thấy được những đóng góp của mình cho đất nước chỉ là nhỏ bé nhưng cũng rất dỗi chân thành.
Khổ thơ tiếp theo là khổ thơ mang 1 thông điệp mà tác giả muốn nhắn nhủ đến thế hệ hôm nay và mai sau. Mỗi người phải mang đén cho cuộc đời chung 1 nét riêng, cái phần tinh túy nhất của mình:
“Một mùa xuân nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.”
Đó thực sự là lời tâm niệm chân thành, tha thiết, khiêm nhường và khát khao được sống cống hiến phần tinh túy nhất của mình làm đẹp thêm cho " mùa xuân " của quê hương, đất nước, xứ sở mà không bị giới hạn bởi thời gian, tuổi tác. " Một mùa xuân nho nhỏ " là 1 sáng tạo bất ngờ, độc đáo mà tự nhiên, hợp lí của nhà thơ, bởi mùa xuân vốn là khái niệm chỉ thời gian thế mà ở đây " mùa xuân " lại có khối, có hình, một hình hài nho nhỏ thật xinh xắn. Nó gợi mùa xuân cụ thể trong hình ảnh bông hoa, tiếng chim, nhưng chủ yếu là theo nghĩa ẩn dụ. Một mùa xuân đã trở thành ẩn dụ nói về khát khao sống đẹp, sống cống hiế, một ý thức khiêm nhường góp sức mình làm đẹp thêm mùa xuân của quê hương, đất nước. Điệp từ " Dù là " đặt ở đầu 2 câu liên tiếp có ý nghĩa khẳng định, vừa là nhắc nhở phải kiến định, phải có khát vọng dâng hiến miệt mài, không mệt mõi. Cặp từ láy " nho nhỏ " , " lặng lẽ " cho thấy thái độ chân thành, khiêm nhường lấy tình thường làm chuẩn mực cho lẽ sống đẹp, sống để cống hiến đem tài năng phục vụ đất nước, phục vụ nhân dân, không khoe khoang, không ồn ào, khoan trương mà chỉ lặng lẽ, âm thầm, tự nguyện dâng hiến, đóng góp cho đời.
Tóm lại, hai khổ thơ 4 và 5 trong bài “Mùa xuân nho nhỏ ” đã làm lay động tâm hồn độc giả, không chỉ bởi chất nhạc xao xuyến, vấn vương, không chỉ bởi giai điệu vừa thiết tha vừa hào hùng thôi thúc mà còn bởi nguyện ước chân thành và khiêm tốn của nhà thơ. Nguyện ước ấy đâu còn của riêng Thanh Hải. Đọc những vần thơ của ông, ta tự nhủ phải làm gì để không hổ thẹn với những người đi trước , hổ thẹn vì đã chối bỏ trách nhiệm đối với quê hương, đất nước? Tất cả được thể hiện bằng những việc làm cụ thể ở hôm nay.
Bạn Tham Khảo Nhoa
CHÚC BẠN HỌC TỐT ^^
# NO COPY
NPQAn
