Tại điều 2 Hiến chương ASEAN đã nêu rõ: asean và các quốc gia thành viên hoạt động theo nguyên tắc dưới đây:
- Tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng, toàn vẹn lãnh thổ và bản sắc dân tộc của các quốc gia thành viên.
- Cam kết và chia sẻ trách nhiệm tập thể trong việc thúc đẩy hoà bình, an ninh và thịnh vượng ở khu vực
- Không xâm lược, sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hay các hành động khác dưới bất kỳ hình thức nào khác trái với luật pháp quốc tế.
- Giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình
- Không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia thành viên
- Tôn trọng quyền của các quốc gia thành viên được quyết định vận mệnh của mình mà không có sự can thiệp và áp đặt từ bên ngoài.
- Tăng cường tham vấn về các vấn đề có ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích chung
Những nguyên tắc cơ bản trong Hiến chương ASEAN
- Tuân thủ pháp quyền và các nguyên tắc của nền dân chủ chính phủ hợp hiến.
- Tôn trọng quyền tự do cơ bản, thúc đẩy bảo vệ nhân quyền và đẩy mạnh công bằng xã hội.
- Đề cao Hiến Chương Liên hợp quốc là luật pháp quốc tế.
- Không tham gia vào bất kỳ một chính sách khai hoạt động nào đe dọa đến chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ hay sự ổn định chính trị kinh tế của các quốc gia thành viên.
- Tôn trọng sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ và tôn giáo của người dân asean
- Giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong các quan hệ chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội với bên ngoài.
- Tuân thủ các nguyên tắc thương mại đa biên và cơ chế dựa trên luật lệ của asean, nhằm phát triển có hiệu quả các cam kết kinh tế, tiến tới loại bỏ hoàn toàn rào cản đối với liên kết kinh tế khu vực, trong nền kinh tế tự do thị trường thúc đẩy.
- Asean hoạt động dựa trên sự kết hợp giữa phương thức ra quyết định, nguyên tắc trong quan hệ với các đối tác, tiệm tiến và thoải mái với tất cả các bên.
Mục tiêu:
i. Duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh và ổn định và tăng cường hơn nữa các giá trị hướng tới hòa bình trong khu vực;
ii. Nâng cao khả năng tự cường khu vực thông qua đẩy mạnh hợp tác chính trị, an ninh, kinh tế và văn hóa – xã hội;
iii. Duy trì Đông Nam Á là một Khu vực Không có Vũ khí Hạt nhân và các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác;
iv. Đảm bảo rằng nhân dân và các Quốc gia thành viên ASEAN được sống hòa bình với toàn thế giới nói chung trong một môi trường công bằng, dân chủ và hòa hợp;
v. Xây dựng một thị trường và cơ sở sản xuất duy nhất với sự ổn định, thịnh vượng, khả năng cạnh tranh và liên kết kinh tế cao, tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư, bao gồm sự trung chuyển tự do hàng hóa, dịch vụ và dòng đầu tư; di chuyển thuận lợi của các doanh nhân, những người có chuyên môn cao, những người có tài năng và lực lượng lao động, và sự chu chuyển tự do hơn các dòng vốn;
vi. Giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN thông qua hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau;
vii. Tăng cường dân chủ, thúc đẩy quản trị tốt và pháp quyền, thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền và các quyền tự do cơ bản, với sự tôn trọng thích đáng các quyền và trách nhiệm của các Quốc gia Thành viên ASEAN;
viii. Đối phó hữu hiệu với tất cả các mối đe dọa, các loại tội phạm xuyên quốc gia và các thách thức xuyên biên giới, phù hợp với nguyên tắc an ninh toàn diện;
ix. Thúc đẩy phát triển bền vững nhằm bảo vệ môi trường khu vực, tính bền vững của các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn di sản văn hóa và chất lượng cuộc sống cao của người dân khu vực;
x. Phát triển nguồn nhân lực thông qua hợp tác chặt chẽ hơn trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo lâu dài, trong khoa học và công nghệ, để tăng cường quyền năng cho người dân ASEAN và thúc đẩy Cộng đồng ASEAN;
xi. Nâng cao phúc lợi và đời sống của người dân ASEAN thông qua việc tạo điều kiện để họ tiếp cận bình đẳng các cơ hội về phát triển con người, phúc lợi và công bằng xã hội;
xii. Tăng cường hợp tác tỏng việc xây dựng cho người dân ASEAN một môi trường an toàn, an ninh và không có ma túy;
xiii. Thúc đẩy hình thành một ASEAN hướng về nhân dân, trong đó khuyến khích mọi thành phần xã hội tham gia và hưởng lợi từ tiến trình liên kết và xây dựng cộng đồng ASEAN;
xiv. Thúc đẩy một bản sắc ASEAN thông qua việc nâng cao hơn nữa nhận thức về sự đa dạng văn hóa và các di sản của khu vực; và
xv. Duy trì vai trò trung tâm và chủ động của ASEAN như là động lực chủ chốt trong quan hệ và hợp tác với các đối tác bên ngoài trong một cấu trúc khu vực mở, minh bạch và thu nạp.
