Suy nghĩ về lẽ sống của con người qua bài thơ Tiếng ru của nhà thơ Tố Hữu.
a. Đặt vấn đề :
- Bước vào thế kỉ 21, đất nước ta đang trên đà hội nhập với sự phát triển của thế giới với rất nhiều cơ hội và thử thách được mở ra. Muốn xây dựng đất nước giàu và đẹp, cá nhân của mỗi người cần phải biết phát huy và cống hiến.
- Trong xã hội, thanh niên là tầng lớp có vai trò, vị trí rất quan trọng trong sự nghiệp xây dựng quê hương đất nước. Bài thơ Tiếng ru của nhà thơ Tố Hữu mặc dù ra đời trong những năm chiến tranh nhưng vẫn còn nguyên giá trị gợi nhắc về lẽ sống ấy của mỗi một chúng ta ngày nay.
b. Triển khai :
- Nội dung của đoạn thơ : tả thực một loạt sự vật : con ong, con cá, con chim trong mối quan hệ, gắn kết với môi trường sống. Triết lí : một thân lúa chín - chẳng thể làm nên mùa vàng, một người - không thể tạo thành nhân gian. Từ đó, tác giả liên hệ và đúc kết bài học sống cho con người : sống để yêu thương tất thảy, tự nguyện sống hòa nhập, gắn bó cá nhân với cộng đồng.
- Một giọt nước không thể làm nên biển cả vì nó quá nhỏ bé, nhưng tỉ tỉ giọt nước từ trăm sông ngàn suối tuôn chảy về cùng một hướng sẽ tạo nên biển cả mênh mông. Con người cũng vậy. Không ai có thể sống một mình vì phải cần đến rất nhiều quan hệ với thế giới xung quanh. Miếng cơm ta ăn do người nông dân dầm sương dãi nắng, đổ mồ hôi, sôi nước mắt làm ra. Tấm áo ta mặc, một cuốc sách, cây bút, đôi dép ta mang và bao vật dụng khác là do công sức của hàng triệu công nhân miệt mài ngày đêm trong các nhà máy xí nghiệp sản xuất để phục vụ đời sống của con người. Trong nhà trường, thầy cô giáo không quản ngại những khó nhọc gian lao để truyền dạy kiến thức và giáo dục đạo lý cho học sinh.
- Từ đoạn thơ, mỗi người phải ý thức được trách nhiệm của mình trong xã hội :
+ Lẽ sống đẹp của con người trong xã hội : sống để yêu thương, dâng hiến, cá nhân tự nguyện gắn bó với cộng đồng mới hình thành môi trường sống rộng lớn, giàu tính nhân văn, sống cho những điều lớn lao của xã hội và đất nước.
+ Đây là vấn đề có ý nghĩa xã hội, thời sự và ý nghĩa nhân sinh sâu sắc, liên quan tới nhận thức, lối sống và hành động của con người. Đặc biệt là thời kinh tế thị trường, khi mà những giá trị tình cảm của con người với con người trong xã hội đang có những thay đổi.
- Lý tưởng sống chính là lẽ sống của cuộc đời, lý tưởng phải cao đẹp thì tâm hồn mới thanh cao. Lý tưởng cao cả đẹp đẽ chính là điều kiện để con người sống có ý nghĩa. Trong cuộc đời của mỗi con người thì lý tưởng sống rõ nhất ở tuổi thanh niên.
- Tuy nhiên, bên cạnh lẽ sống đẹp đó vẫn còn có nhiều người sống ích kỉ, hẹp hòi, không biết quan tâm đến người khác. Sống vô trách nhiệm với bản thân, không có mục đích. Những kẻ đó đáng bị lên án và phải bị gạt ra khỏi lề của xã hội.
c. Đánh giá :
- Bài thơ là lời giáo dục, là triết lí nhẹ nhàng, sâu sắc và thấm thía về lẽ sống đẹp cho mỗi con người trong cuộc đời mà nhà thơ Tố Hữu muốn gửi đến chúng ta. Sống có lý tưởng, có mục đích và được cống hiến sẽ mang lại ý nghĩa cao đẹp cho cuộc đời.
- Thanh niên ngày nay phải xác định được mục đích sống cho mình, nghĩa là sống có ích, sống có trách nhiệm và luôn phải hướng tới cộng đồng. Đất nước sẽ hùng mạnh, giàu đẹp chính là nhờ lẽ sống ấy của tất cả mọi người chúng ta.
