- Vua quan không quan tâm chăm lo cho đời sống nhân dân, mất mùa, đói kém, thiên tai thường xuyên xảy ra, đời sống nhân dân miền Bắc rất cơ cực.
- Chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong suy yếu.
- Số quan lại ngày càng tăng, nhất là quan thu thuế.
- Chính sách tô thuế nặng nề cùng với nạn tham nhũng đã đủ làm cho đời sống nhân dân miền Nam rất cơ cực.
Phạm vi hoạt động
- Trải rộng khắp Bắc bộ vào tới Thanh Hoá, Nghệ An.
- Đầu tiên là cuộc khởi nghĩa chàng Lía diễn ra ở địa phương, sau đó là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn diễn ra trong phạm vi rộng lớn.
Kết quả
- Trước sau đều bị đàn áp, kết quả thất bại, nhiều tướng lĩnh bị xử tử
- Tuy khởi nghĩa chàng Lía thất bại, nhưng ngược lại thì khởi nghĩa Tây Sơn giành lại thắng lợi vẻ vang. Quang Trung lên ngôi hoàng đế và xây dựng đất nước.
Ý nghĩa
- Tuy kết quả thất bại, nhưng ý chí đấu tranh chống áp bức cường quyền của nghĩa quân đã làm cho cơ đồ họ Trịnh bị lung lay.
- Lật đổ chính quyền phong kiến thối nát Nguyễn, Trịnh, Lê.