* Sau thất bại của Công xã Pa ri, phong trào công nhân vẫn tiếp tục phát triển vì :
- Cùng với sự phát triển công nghiệp tư bản chủ nghĩa , giai cấp công nhân tăng nhanh về số lượng và chất lượng .
- Mác và Ăng ghen với uy tín lớn lao vẫn tiếp tục lãnh đạo phong trào công nhân .
- Học thuyết Mác đã thâm nhập vào phong trào công nhân .
- Ý thức giác ngộ của công nhân lên cao
* Những sự kiện chứng tỏ phong trào công nhân thế giới vẫn tiếp tục phát triển trong những năm cuối thế kỷ XIX :
- Bãi công của công nhân khuân vác Luân Đôn buộc chủ tăng lương 1899.
- Công nhân Pháp thắng lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội 1893 .
- 1-5- 1886 hơn 350.000 công nhân đình công , đòi ngày làm 8 giờ ,đặc biệt là biểu tình của 40 vạn công nhân Si ca gô , tuy bị đàn áp, nhưng đã có 50.000 người được quyền làm việc 8 giờ ngày , từ năm 1889 ,ngày 1-5 là ngày Quốc tế lao động
*Nhận xét về phong trào công nhân so với trước Công xã pa ri :phát triển rộng , hoạt động trên phạm vi lớn hơn ở nhiều nước .
