-Nhân vật chính trong truyện ngắn "sống chết mặc bay" là Quan phủ đi hộ
-Nhân vật quan phủ được xây dựng thông qua những thủ pháp nghệ thuật sau, từ đó bộc lộ được tính cách, bản chất của quan phủ:
– Chỗ ở, điều kiện sinh hoạt trong khi đi hộ đề (đặt trong thế đối lập với tình cảnh của trăm nghìn người dân đang hộ để dưới trời mưa tầm tã)
– Dáng điệu, cử chỉ, tư thế ngồi: “uy nghi chễm chệ ngồi trên sập, tay trái dừa gối xếp, chân phải duỗi thẳng ra, để cho tên người nhà quỳ ở dưới đất mà gãi. Một tên lính lệ đứng bên, cầm cái quạt lông, chốc chốc sẽ phẩy”.
– Giọng điệu, ngôn ngữ của quan khi nói với bọn chánh tổng, nha lại: giọng điệu đầy quyền uy, lớn tiếng quát mắng nha lại. Đặc biệt là thái độ, ứng xử của quan phủ ở đoạn kết truyện khi được thông báo vỡ đê (quát lính lệ đuổi cổ người dân quê, rồi quay lại chơi bài tiếp; thái độ vui sướng tột bậc khi bài ù to…)
* Nhận xét khái quát, nâng cao:
– Bản chất của “quan phụ mẫu”: vô trách nhiệm, bất nhân
– Thái độ của tác giả: mỉa mai sâu cay, lên án gay gắt bản chất tàn bạo của quan lại phong kiến đương thời (qua ngôn ngữ bình luận trực tiếp hoặc gián tiếp qua cách miêu tả quan phủ).
– Tác phẩm thể hiện đặc sắc nghệ thuật xây dựng nhân vật theo hướng hiện đại, gần với truyện ngắn hiện đại phương Tây.
