- Giữa thế kỷ XIX, trước cuộc khủng hoảng trong nước và mối nguy cơ đe dọa từ bên ngoài, Việt Nam đứng trước các khả năng sau:

+ Một là, tiếp tục duy trì những chính sách cũ, để đất nước vào tình trạng suy yếu, trở thành món mồi ngon cho chủ nghĩa thực dân phương Tây.

+ Hai là, đổi mới, canh tân đất nước, để có đủ sức mạnh chống chọi lại sự xâm lược của các nước phương Tây.

- Chính sách bảo thủ của nhà Nguyễn:

+ Về chính trị: Quyền lực tập trung vào tay vua, chỗ dựa vững chắc của nhà nước là giai cấp địa chủ. Tư tưởng Nho giáo được đề cao. Trật tự phong kiến được coi là bất di bất dịch.

+ Về kinh tế: Ruộng đất hầu hết nằm trong tay địa chủ. nông nghiệp không được chăm lo trở nên sa sút, Xu hướng độc quyền công thương của Nhà nước đã hạn chế sự phát triển của sản xuất và thương mại; nạn mất mùa đói kém diễn ra liên miên; đời sống nhân dân khó khăn, các cuộc khởi nghĩa chống triều đình liên tục nổ ra.

+ Về quân sự: Nền quốc phòng không được củng cố, quân sự lạc hậu không đủ sức chống trả với vũ khí hiện đại của các nước phương tây. Đặc biệt việc cấm đạo, giết đạo đã gây ra những mâu thuẫn, làm rạn nứt khối đoàn kết dân tộc, gây bất lợi cho sự nghiệp kháng chiến sau này.

+ Về đối ngoại: Chính sách “bế quan tỏa cảng” của nhà Nguyễn khuyến khích cho nước ta bị cô lập với thế giới bên ngoài. Đối với Pháp, nhà Nguyễn khước từ mọi quan hệ. Và nhất là việc cấm đạo và đuổi các giáo sĩ phương Tây đã tạo nên cái cớ cho thực dân pháp nổ súng xâm lược nước ta.

- Những chính sách đối nội và đối ngoại bảo thủ của nhà Nguyễn đã đẩy đất nước vào tình trạng suy yếu, kiệt quệ, bên trong thì nhân dân bất mãn, bên ngoài thì bị cô lập, dẫn đến nguy cơ bị xâm lược và không giữ được độc lập trước chủ nghĩa thực dân phương tây.