Truyện “Sự tích Hồ Gươm” ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình dân tộc
Thể hiện tinh thần đoàn kết của nhân dân ta.Lê Lợi đã sử dụng thanh gươm thần để đánh bại quân Minh.Lưỡi gươm, chuôi gươm tìm được ở 2 nơi khác nhau → sức mạnh có ở khắp nơi.