Đối với quá trình tiến hóa nhỏ, nhân tố đột biến (quá trình đột biến) có vai trò cung cấp
- nguồn nguyên liệu thứ cấp cho chọn lọc tự nhiên
- các biến dị tổ hợp, làm tăng sự đa dạng di truyền của quần thể
- các alen mới, làm thay đổi tần số alen theo một hướng xác định
- các alen mới, làm thay đổi tần số alen của quần thể một cách chậm chạp