I, MB: Đầu thế kỷ XV, trên bầu trời Đại Việt tỏa sáng, rạng ngời một ngôi sao- đại anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, con người đẹp nhất và oan khuất nhất. Đó là Ức Trai Nguyễn Trãi.... Và tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là ”Đại cáo bình Ngô”. Tác phẩm là bản anh hình ca tổng kết cuộc kháng chiến "nếm mật nằm gai" chống giặc Minh và tuyên bố nền độc lập dân tộc. Đặc biệt là 8 câu cuối của bài cáo.
II, TB
1, Khái quát chung
-HCRĐ: Đầu năm 1482, sau khi dẹp xong giặc Minh, Lê Lợi lên ngôi vua, giao cho Nguyễn Trãi viết bài cáo để tuyên bố kết thúc chiến tranh, lập lại hòa bình cho đất nước.
- Nội dung 8 câu: Tuyên bố nền hòa bình của dân tộc
2, Phân tích: Tuyên bố nền hòa bình của dân tộc:
- Tuyên bố nền độc lập dân tộc, chủ quyền của đất nước một cách trịnh trọng và trang nghiêm. Lời tuyên ngôn độc lập và hòa bình trang trọng, hùng hồn trong không gian, thời gian mang chiều kích vũ trụ vĩnh hằng.
- Qua lời tuyên bố nói lên được sức mạnh truyền thống, công lao của tổ tiên và quy luật thịnh suy mang đậm triết lí phương Đông: “Những người bất nghĩa tiêu vong Nghìn năm chỉ có anh hùng lưu danh” và “chính nghĩa luôn thắng phi nghĩa” qua đó để khẳng định niềm tin và sự quyết tâm xây dựng đất nước của toàn dân tộc.
3, Đánh giá chung
a, Nghệ thuật: Bút pháp anh hùng ca đậm chất sử thi với các thủ pháp nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, tương phản, liệt kê; giọng văn biến hóa linh hoạt, hình ảnh sinh động, hoành tráng.
b. Ý nghĩa văn bản: Bản anh hùng ca tổng kết cuộc khg chiến chống quân Minh xâm lược gian khổ mà hào hùng của quân dân Đại Việt; bản tuyên ngôn Độc lập sáng chói tư tương nhân nghĩa yêu nước và khát vọng hòa bình.
III, KB: Khằng định lại vấn đề
*bài viết
Đầu thế kỷ XV, trên bầu trời Đại Việt tỏa sáng, rạng ngời một ngôi sao- đại anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, con người đẹp nhất và oan khuất nhất. Đó là Ức Trai Nguyễn Trãi.... Và tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là ”Đại cáo bình Ngô”. Tác phẩm là bản anh hình ca tổng kết cuộc kháng chiến "nếm mật nằm gai" chống giặc Minh và tuyên bố nền độc lập dân tộc. Đặc biệt là 8 câu cuối của bài cáo.
Năm 1428, khi cuộc kháng chiến chống Minh xâm lược của nghĩa quân Lam Sơn đã thắng lợi, quân Minh buộc phải kí hòa ước, rút quân về nước, nước ta bảo toàn được nền độc lập tự chủ, hòa bình Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết “Bình Ngô đại cáo” .Tác phẩm được đánh giá là ánh “thiên cổ hùng văn”, là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc, được các thế hệ người Việt luôn yêu thích, tự hào.
Trong đoạn cuối, giọng văn chuyển sang trầm lắng, tự hào. Bởi đó là những lời tổng kết lịch sử mang đậm suy tư:
Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
Càn khôn bĩ rồi lại thái
Nhật nguyệt hối rồi lại minh
Ngàn năm vết nhục nhã sạch làu
Muôn thuở nền thái bình vững chắc
Âu cũng nhờ trời đất tổ tông linh thiêng đã lặng thầm phù trợ;
Than ôi!
Một cỗ nhung y chiến thắng, nên công oanh liệt ngàn năm
Bốn phương biển cả thanh bình, ban chiếu duy tân khắp chốn.
Xa gần bá cáo,
Ai nấy đều hay".
Trong lời tuyên bố độc lập được lập lại, tác giả đã đồng thời rút ra bài học lịch sử: Đó là quy luật bĩ, thái (khốn cùng, thông suốt) của trời đất, cũng là quy luật suy vong hưng thịnh tất yếu của mỗi quốc gia. Vì thế sự vững bền khi đã được xây dựng trên cơ sở phục hưng dân tộc, thì viễn cảnh của đất nước chắc chắn sẽ thật tươi sáng, huy hoàng.
Sự kết hợp giữa sức mạnh truyền thống và sức mạnh thời đại: có hiện thực hôm nay và tương lai ngày mai cũng là bởi “nhờ trời đất tổ tông khôn thiêng ngầm giúp đỡ”, nhờ có chiến công trong quá khứ: “Một cổ nhung y chiến thắng, nên công oanh liệt ngàn năm”.
Trong lời tuyên bố kết thúc, cảm hứng về độc lập dân tộc và tương lai đất nước đã hòa quyện với cảm hứng về vũ trụ khi “bĩ”, khi “hối” nhưng quy luật là hướng tới sự sáng tươi, phát triển, càng phát họa sâu đậm niềm tin và quyết tâm xây dựng lại đất nước của nhân dân ta khi vận hội duy tân đã mở.
Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giành thắng lợi đã mở ra một kỉ nguyên mới để dựng xây đất nước Đại Việt ngày càng hung thịnh dưới triều vua Lê Lợi. Nhờ "trời đất tổ tong khôn thiêng ngầm giúp đỡ" nên mới có chiến thắng vẻ vang đến như vậy. Sức mạnh, sự phù trợ của đấng linh thiêng cùng sức mạnh của nghĩa quân Lam Sơn đã đánh đuổi được giặc Minh làm cho đất nước sạch bóng quân thù. Một đất nước sẽ phát triển bền vững nếu có các chính sách chăm lo đến đời sống dân chúng một cách phù hợp.
Với bố cục chặt chẽ, sự đăng đối hài hòa ở các câu văn và giọng điệu chính luận tài tình, "Bình Ngô đại cáo" không chỉ tố cáo tội ác của quân Minh mà còn ngợi ca sự chiến thắng của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và người anh hùng Lê Lợi. Nguyễn Trãi đã đề cao tư tưởng nhân nghĩa "yên dân", "trừ bạo" và tư tưởng lấy dân làm gốc để phát triển dân tộc ngày càng hưng thịnh.
