Cảm hứng lãng mạn trong Việt Bắc
* Tình cảm giữa người đi và kẻ ở
Biểu hiện rõ ràng nhất ở cảm hứng lãng mạn chính là cái tôi đầy cảm xúc của nhân vật trữ tình và của chính tác giả. “Việt Bắc ra đời trong hoàn cảnh chia ly, hiển nhiên khơi gợi nhiều cảm xúc cho cả người đi lẫn kẻ ở. Cảm xúc chủ đạo của tác phẩm là nỗi nhớ, dạt dào trong những kỉ niệm được đánh thức vào giây phút bịn rịn nhất:
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.
Tác giả ví nỗi nhớ của những người cán bộ dành cho những người dân Việt Bắc sâu sắc và da diết không thua kém gì nỗi nhớ người yêu. Trong nỗi nhớ ấy, ánh trăng hiền hòa, nắng chiều dịu mát, sương khói bao trùm, bếp lửa và người quấn quýt bên nhau. Một khung cảnh vô cùng lãng mạn, từ cảnh vật đến tình cảm con người, vang vọng trong tâm hồn của người đi là kỉ niệm, của kẻ ở là nỗi nhớ:
Thương nhau, chia củ sắn lùi
Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô.
Chân bước đi mà lòng còn ở lại…trái tim gắn bó hơn mười năm giờ đây một phần đã thuộc về đất, về người, về núi rừng nơi đây giờ phải chia xa làm sao cho nỡ. Người chiến sĩ bước đi trong ngậm ngùi thương nhớ. Những câu hỏi của đồng bào Việt Bắc không chỉ thể hiện được sự lưu luyến nuối tiếc mà còn như muốn khắc sâu hơn nữa những ngày tháng kỉ niệm đó. Bởi vậy, tình cảm trong tác phẩm dạt dào cảm xúc, tính trữ tình lãng mạn song hành cùng tính sử thi hào hùng, hoàn toàn không đối lập nhau mà hài hòa, cùng nhau làm nên chất thơ của tác phẩm.