– Vai trò của hình tượng các bô lão trong bài phú là: tới đoạn thứ hai của bài phú, nhân vật các bô lão là hình ảnh vừa đại diện cho tập thể, lại vừa đại diện cho nhân vật địa phương. Họ vừa là chứng nhân của lịch sử nhưng đồng thời cũng là một phần sự phân thân của tác giả. Chính việc tạo ra nhân vật các bô lão đã trở thành những nhân vật chính có tính chất lịch đại, từ đó có được sự đối lập tự nhiên với nhân vật “khách” của thời đại sau này để dựng lên những trận thuỷ chiến Bạch Đằng rất sống động,chân thực chính nhờ lời kể của các bô lão.
– Ngôn từ kể chuyện của các bô lão trong tác phẩm vừa sống động, vừa chân thực lại mang sắc thái trang trọng, lời lẽ ngợi ca gợi lên cảm hứng lịch sử với âm điệu hào hùng, vang vọng đến đời sau. Những kì tích trên sông được tái hiện qua việc sử dụng biện pháp nghệ thuật liệt kê sự kiện tạo sự trùng điệp. Thêm vào đó là các hình ảnh đối lập nhau góp phần tái hiện khí thế bừng bừng của trận chiến với thế giằng co quyết liệt giữa địch và ta. Những hình ảnh và điển tích được sử dụng một cách chọn lọc, phù hợp với sự thật lịch sử (Xích Bích, Hợp Phì, gieo roi,…) Điều đó đã góp phán diễn tả tài đức của vua, tôi nhà Trần và chiến thắng Bạch Đằng như một bài thơ tự sự đậm chấí hùng ca.
– Qua cách kể chuyện ấy, thái độ và giọng điệu tự hào của các bô lão đã góp phần tô đậm tính chất cuộc chiến đầy hào hùng của dân tộc. Đây là chiến trận từ thời Ngô Quyền đến thời Trần Hưng Đạo mang khí thế non sông hào hùng nhưng trọng tâm của cuộc trò chuyện là chiến thắng “buổi trùng hưng”… với trận thuỷ chiến ác liệt, dòng sông nổi sóng “Muôn đội thuyền bè tinh kì phấp phới”, khí thế “hùng hổ”, “sáng chói”. Tái hiện khung cảnh khói lửa mù trời, tiếng gươm khuya, tiếng quân reo khiến cho hào khí quân đội ta trở nên lấn át không gian xung quanh: “Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ / Bầu trời đất chừ sắp đổi”. Trận đánh mang tính chất “kinh thiên động địa” được tái hiện bằng những nét vẽ khoa trương thần tình. Âm thanh, màu sắc, trực cảm và sự hồi tưởng được tác giả vận dụng phối hợp góp phần tô đậm trang sử vàng chói lọi của dân tộc.
– Trong đoạn kết phần thứ nhất, tác giả lặp lại từ “chừ” trong đôi câu: “Đến sông đây chừ hổ mặt / Nhớ người chừ lệ chan”. Đây vẫn là lời các bô lão nhưng dường như trong đó có giọng của nhân vật “khách” hưởng ứng theo cảm xúc tự hào ấy của người xưa. Niềm hoài niệm của các bô lão gặp niềm sững sờ hòa lẫn tình cảm nuối tiếc của cả các bô lão và nhân vật “khách” tạo nên sự cộng hưởng của cái “tôi” tác giả.
CHÚC BN HỌC TỐT.
