Tuổi học sinh luôn là lứa tuổi đẹp và trong trẻo nhất. Với những đứa trẻ, mái trường, thầy cô, bè bạn trở thành những điều thân thuộc và thiêng liêng, nơi đó đã chắp cánh bao ước mơ, nơi xây đắp bao hành trang cho các em vào đời. Và khi lớn lên, nghĩ về những năm tháng ấu thơ hay chợt bắt gặp một khoảnh khắc quen thuộc, lòng lại dâng lên nỗi nhớ về mái trường xưa, về những ngày còn chập chững cùng mẹ tựu trường. Tất cả đều vô cùng đẹp đẽ, trong ngần. Đọc những dòng văn bồi hồi và thiết tha của nhà văn Thanh Tịnh trong đoạn trích "Tôi đi học" em lại càng nhớ da diết ngày đầu tiên cắp sách tới trường. Những dòng cảm xúc của nhân vật "tôi" được tái hiện thật xúc động và khơi gợi nhiều tình cảm lớn lao.
Đó là khoảng thời gian cuối thu, khi lá ngoài đường đang rụng, mỗi ngóc ngách đường phố được trải thảm bằng những chiếc lá mùa thu rơi, trên bầu trời xanh thẳm ấy có những đám mây bàng bạc là lúc "tôi" nhớ về những ngày tháng xưa cũ, ngày tựu trường đầu tiên của mình. Cậu bé ấy rụt rè núp bên nón mẹ đến trường. Thời gian từ hiện tại về quá khứ khơi nguồn nỗi nhớ, khiến cảm xúc trở nên thật gần gũi, thân thương. Trên con đường đến trường năm ấy, trong lòng cậu có sự đổi thay lớn bởi: "Hôm nay, tôi đi học". Và bởi lòng đang trào dâng những cảm xúc khó tả nên trong ánh mắt của cậu, mọi vật dường như cũng đang thay đổi, cậu thấy thật lạ lẫm biết bao dẫu những sự vật xung quanh vẫn vậy. Con đường dài và hẹp thường ngày hôm nay câu thấy lạ, cảnh vật chung quanh cũng thấy đổi lớn, tâm trạng xao động bao nỗi ngạc nhiên, mong chờ, hy vọng và đón đợi. Trong bộ quần áo mới, cậu cảm thấy mình vô cùng trang trọng và đứng đắn, nhìn những anh chị bên đường cắp sách vở trong sự tự tin và hứng khởi, cậu cũng muốn xin mẹ được tự cầm thước bút để sự khẳng định mình. Bao suy nghĩ hiện lên trong đầu óc bé bỏng của cậu trò nhỏ được hiện lên qua những dòng văn đầy mượt mà và giàu chất thơ.
Khi bước đến cổng trường, những cảm xúc mới lạ lại trào dâng lên trong nhân vật "tôi". Vừa mới hôm vừa rồi cậu thấy ngôi trường Mỹ Lý như những ngôi nhà to trong làng, thì bây giờ, ngay lúc này đây, ngôi trường trông thật xinh xắn và oai nghiêm vô cùng. Trước mắt cậu là dày đặc những người, ai cũng thật xinh đẹp trong những bộ quần áo sạch sẽ với nụ cười vui tươi, sáng sủa. Những dòng suy nghĩ vấn vương lo sợ thoảng qua trong đầu cậu khiến cậu lo lắng, bồi hồi. Tiếng ông quản đốc xếp hàng vào lớp khiến tim "tôi" rung lên hồi hộp, khi nghe tiếng gọi tên mình lại vô cùng lúng túng, giật mình. Cậu nhìn bạn bè xung quanh cảm thấy đồng cảm "như những con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn khoảng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ". Cậu sợ phải xa mẹ, sợ phải xa vòng tay âu yếm của mẹ để một mình tự bước đi, nghe tiếng khóc sụt sùi của những người bạn cậu cảm thấy lo sợ vẩn vơ, dường như đó là nỗi buồn chung của những đứa trẻ trong ngày đầu đi học. Buổi đầu đến trường, mọi thứ đều quá đỗi lạ lẫm và "tôi" cũng vậy, đó là những sự khác trong tâm hồn cho thấy dấu hiệu của sự trưởng thành trong suy nghĩ khi bắt đầu bước vào một môi trường mới- môi trường giáo dục.
"Tôi" bước vào lớp cùng bạn bè trong sự hướng dẫn ân cần, trìu mến của thầy giáo. Hơn ai hết lúc này "tôi" hiểu được ngoài ba mẹ còn có những người thầy ân cần, đáng kính, cậu chú ý từng cử chỉ, từng lời nói của thầy thốt ra như một sự trân trọng, quý mến vô ngần. Mùi hương lạ xông lên trong lớp cùng mọi vật chung quanh khiến "tôi" cảm thấy cái gì cùng lạ lạ, hay hay. Nhìn người bạn cùng bàn tuy chưa một lần nói chuyện nhưng cảm thấy gần gũi lạ thường. Dường như có một sự kết nối đến lạ kỳ trong chính lớp học này, chính ngôi trường này. "Tôi" hiểu được rằng sự gắn bó thân thiết gần gũi và bền chặt với mọi thứ nơi đây, đó là những thứ sẽ cùng đồng hành với cậu trên một chặng đường dài của đời học sinh.
Bằng ngòi bút đầy tài năng của mình, tác giả đã miêu tả đầy tinh tế những cảm xúc đáng trân quý của mình trong ngày đầu tiên đến trường. Những hình ảnh độc đáo, câu thơ mượt mà, dạt dào cảm xúc cùng với những hình so sánh, liên tưởng độc đáo, Thanh Tịnh đã ghi lại một khoảnh khắc đầy ấn tượng. Qua đoạn trích, em thấy thêm yêu, thêm quý những tác phẩm văn học giàu giá trị, thêm trân trọng những khoảnh khắc đẹp đẽ của thời học sinh và cố gắng học thật tốt để xứng đáng với sự yêu thương của cha mẹ, thầy cô và bè bạn dành cho mình.
Truyện ngắn "Tôi đi học" của Thanh Tịnh xoay quanh dòng cảm xúc của nhân vật tôi trong lần đầu tiên đến trường, để có những cảm nhận chi tiết về tác phẩm, bên cạnh bài Cảm nghĩ về những dòng cảm xúc của nhân vật tôi trong truyện ngắn Tôi đi học, các bạn có thể tham khảo thêm: Phân tích truyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh, Cảm nhận của em về chất thơ trong truyện Tôi đi học, Phân tích tâm trạng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường qua truyện ngắn Tôi đi học, Cảm nhận về hình ảnh người mẹ trong văn bản Tôi đi học
