Giai đoạn đầu Thế Kỉ 20 đến trước năm 1914
1. Phong trào Đông Du
- Do Phan Bội Châu chủ trương
- Với chủ trương “Nợ máu phải trả bằng máu”, ông kiên trì dùng bạo lực để giành độc lập.
-Ông tuyển chọn những thanh thiếu niên thông minh hiếu học, chịu đựng gian khổ, quen khó nhọc, quyết chí bền gan,không bao giờ thay đổi chí hướng,…
- 5/1904, lập Duy Tân hội ở Quảng Nam với mục đích: “Cốt sao khôi phục được VN, lập ra 1 chính phủ độc lập, ngoài ra chưa có chủ nghĩa gì khác cả.”
- Đưa gần 200 học sinh sang Nhật học. Trong đó có Nguyễn Thức Canh, Nguyễn Điển, Lê Khiết, Lương Ngọc Quyến,Cường Để,…
Đưa những người ưu tú sang Nhật học tập rồi sau đó trở về giúp ích cho nước nhà.-9/1908, Nhật cấu kết với Pháp, trục suất tất cả các học sinh Việt Nam và Phan Bội Châu ra khỏi Nhật Bản. - 3/1909,Phong trào Đông Du bị tan rã, Duy Tân hội ngừng hoạt động.
2. Phong trào Duy Tân
- Đại diện tiêu biểu là Phan Châu Trinh
- Với chủ trương “ỷ Pháp cầu tiến bộ” , chưa đặt việc khôi phục chủ quyền quốc gia thành nhiệm vụ trước mắt, chỉ đề xướng xu hướng dân chủ tư sản với yêu cầu: “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”
- Phan Châu Trinh phản đối việc dùng vũ lực cũng như cầu viện bên ngoài
- Nội dung : mở trường học dạy theo lối mới, phát triển công thương, cải cách phong tục lạc hậu,…- Được nhiều sĩ phu yêu nước hưởng ứng
- Phong trào đang phát triển mạnh thì bị thực dân Pháp đàn áp
3.Phong trào Nghĩa Thục
- 3/1907, 1 nhóm sĩ phu yêu nước đã đứng ra thành lập Đông kinh nghĩa thục ở Hà Nội, đứng đầu là Lương Văn Can, Nguyễn Quyền
- Đông Kinh nghĩa thục là tên gọi của 1 trường học do tư nhân mở, chỉ là 1 trường học lập ra để dạy học sinh mà không thu học phí
-Mục đích: Bồi dưỡng và nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc . Truyền bá 1 nền tư tưởng học thuật mới và 1 nếp sống văn minh tiến bộ.
- Các bộ môn chính trong nhà trường là sử kí, địa dư, cách trí, toán pháp. Tự biên soạn sách và lấy các tân thư từ Trung Quốc, Nhật Bản để áp dụng giảng dạy. Nội dung của phong trào rất phong phú về các mặt: tư tưởng, văn hóa, giáo dục, xã hội, kinh tế,…
- Có thể nói phong trào Nghĩa thục không đơn thuần chỉ là trường học mà thực chất nó đóng vai trog 1 cuộc cách mạng do các sĩ phu yêu nước tiến bộ tổ chức để hưởng ứng cuộc vận động do Phan Bội Châu và Duy Tân hội phát động.
- Phong trào đang đà phát triển thì bị Pháp đàn áp, Phong trào thất bại
4. Phong trào của Việt Nam Quang Phục hội
-Lãnh đạo: Phan Bội Châu- -5/1912, tại Trung Quốc, VN Quang Phục hội được thành lập để thay thế Duy Tân hội.-Lực lượng: công nhân, viên chức hỏa xa tuyến Hải Phòng -Vân Nam.
- Mục đích: Đánh đuổi thực dân Pháp và thủ tiêu chế độ phong kiến, xây dựng chính thể dân chủ. - Phương pháp CM: dùng bạo lực vũ trang
- Trong đó nổi bật hoạt động của hội là vụ ném tạc đạn ở Hà Nội đã giết chết hai cựu sĩ quan Pháp và vụ ám sát Tuần phủ Thái Bình đã gây ra tiếng vang lớn.
- Ngoài ra hội còn có các hoạt động:Tấn công các đồn binh Pháp ở Cao Bằng, Phú Thọ, Nho Quan, Móng Cái…, phá nhà ngục Lao Bảo
- Trước nhiều cuộc bạo động của tổ chức Việt Nam Quang phục hội , Pháp tiến hành khủng bố dã man, các phong trào đều thất bại và chấm dứt.
Đặc điểm của phong trào trong giai đoạn đầu Thế Kỉ 20 đến trước 1914
- Là thời kì quá độ để tiến lên khuynh hướng dân chủ tư sản
- Diễn ra trên nhiều lĩnh vực với các hình thức đấu tranh đa dạng phong phú
- Quy mô rộng rãi nhưng chưa có chiều sâu
- Lãnh đạo là các văn thân sĩ phu yêu nước
