Tính chất: Là cuộc nội chiến
Cuộc khủng hoảng chính trị đầu XVI đã làm sụp đổ triều Lê sơ. Nhà Mạc ra đời chưa được bao lâu thì xảy ra cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều và tiếp đó là chiến tranh Trịnh – Nguyễn. Hai chính quyền ở Đàng Ngoài và Đàng Trong được hình thành và tồn tại cho đến cuối thế kỉ XVIII => Thực chất là cuộc nội chiến.