1. Những dấu tích Người tối cổ ở Việt Nam.
- Dấu tích Người tối cổ ở Việt Nam có niên đại 30 - 43 vạn năm bao gồm công cụ đá ghè đẽo thô sơ ở Lạng Sơn, Thanh Hóa (núi Đọ), Đồng Nai, Bình Phước.
- Người tối cổ sống thành từng bầy, săn bắt, hái lượm (rìu tay đá cũ Núi Đọ).
2. Sự hình thành và phát triển của công xã thị tộc.
- Văn hóa Sơn Vi:
+ Di tích văn hóa Ngườm (Võ Nhai - Thái Nguyên), Sơn vi (Lâm Thao - Phú Thọ) đã phát hiện răng hóa thạch và công cụ đá ghè đẽo của Người tinh khôn.
+ Người tinh khôn sống trong hang động, mái đá, ven sông suối từ Sơn La, Lai Châu đến Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị thành những thị tộc. Họ sử dụng công cụ đá ghè đẽo, săn bắt, hái lượm để sinh sống.
- Văn hóa Hòa Bình - Bắc Sơn (văn hóa sơ kỳ đá mới):
+ Cách nay khoảng 6000 – 12000 năm, cư dân Hòa Bình - Bắc Sơn đã định cư trong hang động, mái đá gần nguồn nước họp thành thị tộc, họ sống bằng nghề săn bắt, hái lượm, trồng rau củ, quả.
+ Người Hòa Bình ghè đẽo, mài lưỡi rìu, làm công cụ bằng xương, tre, gỗ; người Bắc Sơn biết mài rộng trên lưỡi rìu đá, làm đồ gốm.
- Cách nay khoảng 5.000- 6.000 năm, con người đã biết sử dụng cưa, khoan đá, bàn xoay, công cụ lao động được cải tiến, năng suất lao động tăng.
+ Phần lớn các thị tộc làm nông nghiệp trồng lúa dùng cuốc đá.
+ Dân số gia tăng, các bộ lạc trao đổi sản phẩm với nhau, đời sống vật chất được ổn định, đời sống tinh thần được nâng cao, đó chính là cuộc cách mạng đá mới.
3. Sự ra đời của thuật luyện kim và nghề nông trồng lúa nước.
- Cách nay khoảng 3000 - 4000 năm, các bộ lạc đã biết kỹ thuật chế tác đá, làm đồ gốm; sử dụng nguyên liệu đồng và thuật luyện kim để chế tạo công cụ, nghề nông trồng lúa nước.
- Cư dân văn hóa Phùng Nguyên là những người mở đầu thời đại đồng thau ở Việt Nam.
+ Các bộ lạc trồng lúa nước, sống định cư lâu dài trong các công xã thị tộc mẫu hệ.
+ Công cụ lao động chủ yếu bằng đá, làm đồ gốm bằng bàn xoay, dùng tre, gỗ, xương để làm đồ dùng, biết xe chỉ, dệt vải, chăn nuôi.
- Các bộ lạc sống ở vùng châu thổ sông Mã (Thanh Hóa), lưu vực sông Cả (Nghệ An) cũng dùng cuốc đá để làm nghề nông, họ có các nghề thủ công như làm đá, gốm đạt trình độ tương đương cư dân Phùng Nguyên.
- Cư dân văn hóa Sa Huỳnh (Nam Trung Bộ) cách nay khoảng 3000 – 4000 năm đã biết thuật luyện kim, nông nghiệp trồng lúa, cây trồng khác; biết chế tác và sử dụng đồ sắt, làm gốm, dệt vải, đồ trang sức; thiêu xác chết.
- Cư dân văn hóa Đồng Nai làm nghề nông trồng lúa nước, khai thác lâm sản, săn bắt, làm nghề thủ công, công cụ đá, đồng, thủy tinh.
- Cách nay khoảng 3000 – 4000 năm, trên các vùng miền nước ta, các bộ lạc đã bước vào thời đại kim khí, hình thành những nền văn hóa lớn, làm tiền đề cho xã hội nguyên thủy bước sang thời đại mới.
