*Giống nhau:
- Người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám không chỉ chịu nỗi đau khổ về vật chất mà còn phải chịu sự hành hạ về tinh thần. Họ chịu sự áp bức bóc lột của chế độ thực dân cũ, họ bị đẩy vào bước đường cùng, bị ức hiếp, bị chà đạp và vùi dập.
- Trong mọi hoàn cảnh tâm lý và bối cảnh xã hội, tình thương và những phẩm chất tốt đẹp của con người vẫn luôn hiện hữu: đó tình thương lão Hạc dành cho con trai mình và cậu vàng, tình thương của chị Dậu dành cho chồng con, Liên và An vẫn mang khát vọng về cuộc sống đầy đủ.
*Khác nhau
- Hai đứa trẻ:
+ Cuộc sống tối tăm, mù mịt của màn đêm nơi phố huyện nghèo, biểu trưng cho những kiếp người nhỏ bé, mong manh và lay lắt ở phố huyện, là sự bế tắc, quẩn quanh của xã hội thực dân nửa phong kiến.
+ Ánh sáng rực rỡ của đoàn tàu, trái ngược với những vệt sáng le lói của phố huyện. Đó là ánh sáng của khát vọng, là ánh sáng của cuộc sống đủ đầy mà Liên hằng mong ước. Thể hiện tinh thần nhân đạo của Thạch Lam, tin vào sức trỗi dậy mạnh mẽ trong tâm hồn con người.
- Tắt đèn:
+ Cuộc sống nghèo khổ túng quẫn chịu cảnh sưu cao thuế nặng
+ Thái độ của chị Dậu phản ánh quy luật tất yếu: có áp bức có đấu tranh, đứng lên chống lại những cái xấu xa để bảo vệ gia đình, bảo vệ chính nghĩa. Như vậy, chị Dậu chính là đại diện cho người phụ nữ nông dân Việt Nam vừa giàu tình yêu thương, vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.
- Lão Hạc:
+ Hoàn cảnh của lão Hạc bị đẩy vào bước đường cùng khi phải bán chó và tự kết liễu đời mình.
+ Nhưng dù trong hoàn cảnh nào thì những người nông dân ấy vẫn giữ tấm lòng lương thiện, tự trọng.
