Bố cục
+ Phần 1 (từ đầu đến "cứng đờ ra"): Hoàn cảnh đáng thương của cô bé bán diêm
+ Phần 2 (tiếp đến "chầu Thượng đế"): Những lần quẹt diêm của cô bé
+ Phần 3 (còn lại): Cái chết thương tâm của em bé và thái độ của mọi người.
Tóm tắt
Trong đêm giao thừa, trời rét mướt, có một cô bé đầu trần, chân đất, bụng đói đang đi bán diêm trong bóng tối. Cô bé ấy mồ côi mẹ và đã mất đi bà nội - người thương yêu cô nhất. Cô bé không dám về nhà vì sợ sẽ bị bố đánh nếu không bán được bao diêm nào. Vừa lạnh vừa đói, cô bé nép vào một góc tường rồi khe khẽ quẹt một que diêm để sưởi ấm. Quẹt que diêm thứ nhất, lò sưởi hiện ra. Quẹt que thứ hai, cô bé thấy bàn ăn thịnh soạn. Quẹt que thứ ba, cô bé thấy cây thông Nô-en. Quẹt quẹt que thứ tư, em gặp bà nội hiền từ và phúc hậu. Cô bé vội quẹt hết cả bao diêm để mong giữ bà lại. Nhưng cuối cùng, cô bé bán diêm đã chết trong giá rét khi mơ cùng bà bay lên cao mãi.
Câu 1: (trang 68 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
- Ba phần của văn bản nếu lấy việc những lần em bé quẹt diêm làm trọng tâm là:
+ Phần 1 (từ đầu đến "cứng đờ ra"): Hoàn cảnh đáng thương của cô bé bán diêm
+ Phần 2 (tiếp đến "chầu Thượng đế"): Những lần quẹt diêm của cô bé
+ Phần 3 (còn lại): Cái chết thương tâm của em bé và thái độ của mọi người
- Căn cứ vào những lần quẹt diêm của cô bé có thể chia phần thứ 2 (phần trọng tâm) thành những đoạn nhỏ hơn.
Câu 2: ( trang 68 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
- Gia cảnh của cô bé bán diêm:
+ Gia cảnh nghèo khó, mồ côi mẹ, bà nội-người thương yêu cô nhất cũng đã mất
+ Sống cùng người bố trong một xó tối tắm, thường xuyên bị mắng nhiếc, chửi rủa
- Thời gian: đêm giao thừa
- Không gian: ngoài đường phố tối tăm và lạnh lẽo.
- Những hình ảnh tương phản được nhà văn sử dụng trong phần này nhằm khắc họa nỗi khổ cực của cô bé là:
+ Cái xó tối tăm, sát mái nhà lạnh lẽo >< ngôi nhà xinh đẹp
+ Em bé đi bán diêm trong đêm giao thừa >< mọi người chuẩn bị đón giao thừa
+ Trời đông giá rét, tuyết rơi >< em bé đầu trần, chân đi đất
+ Ngoài trời lạnh lẽo, tối tăm >< cửa sổ mọi nhà sáng rực đèn
+ Em bé bụng đói >< sực nức mùi ngỗng quay
Câu 3: (trang 68 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
- Những mộng tưởng của cô bé bán diêm qua những lần quẹt diêm diễn ra theo thứ tự hợp lí:
+ Muốn được sưởi ấm và ăn no: lò sưởi và ngỗng quay
+ Muốn được vui chơi, quây quần bên gia đình: cây thông Nô-en
+ Muốn được che chở yêu thương: bà nội hiền từ
+ Muốn được giải thoát nỗi bất hạnh, tìm đến nơi hạnh phức vĩnh hằng: cùng bà bay lên trời.
- Trong các mộng tưởng ấy:
+ Điều gắn với thực tế: lò sưởi, ngỗng quay, cây thông
+ Điều thuần túy chỉ là mộng tưởng: gặp bà nội hiền từ và cùng bà bay lên cao
Câu 4: (trang 68 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
- Cô bé bán diêm có hoàn cảnh đáng thương và tội nghiệp: gia cảnh khó khăn, sống thiếu tình yêu thương của mẹ và bà, phải sống cùng bố thường xuyên mắng nhiếc, chửi rủa.
- Cô bé có ước mơ giản dị, hồn nhiên: muốn được ăn no, mặc ấm, được yêu thương, vui chơi và quây quần bên gia đình.
- Trong đoạn kết truyện, em bé đã chết trong cái đói và rét bên lề đường. Cái chết của em bé vừa có sự bi thương, tội nghiệp nhưng đồng thời cũng mang màu sắc cổ tích, phản ánh ước mơ, khát khao hạnh phúc của con người.
