Người có lúc vinh lúc nhục,
Nước có lúc đục lúc trong.
(Sự vật hiện tượng luôn thay đổi, không có cái gì
là bất biến).
Nhờ có phương pháp tư duy biện chứng và khả
năng quan sát tinh tế mà người Việt Nam đã đúc
rút được kinh nghiệm, dự đoán về thời tiết, khí
hậu khá chính xác nhằm phục vụ cho lao động
sản xuất và cuộc sống của mình. Mặt khác, tư
duy biện chứng giúp cho họ thích nghi với hoàn
cảnh, hạn chế đến một mức độ nhất định thiệt hại
do hiện tượng tự nhiên gây ra.
Trong vốn ca dao, tục ngữ dân tộc, còn có rất
nhiều câu thể hiện tư tưởng duy tâm, siêu hình,
nó phản ánh đời sống thực tiễn của xã hội thối
nát, bất công trong chế độ phong kiến.
